حضانت فرزند

حضانت فرزند حق و در عین حال تکلیفی است که قانون برای حفظ و نگهداری کودک به والدین سپرده است.
وظیفه حفظ و نگهداری فرزندان زندگی مشترک بر عهده والدین است، اما این امکان وجود دارد که ایشان با توافق یکدیگر این وظیفه را به صورت فردی به عهده گرفته و انجام دهند، حال اگر توافق وجود نداشت قانون حضانت فرزندان تا سن هفت سالگی را وظیفه مادر و بعد از آن را به عهده پدر گذاشته است، البته در این میان تفاوتی بین دختر و پسر وجود دارد. به این وصف که دختر بعد از هفت سالگی تا ۹ سالگی که سن بلوغ است. به مدت ۲ سال نزد پدر می ماند و پس از آن به تشخیص خود پدر و یا مادر را جهت ادامه زندگی انتخاب می کند، درخصوص پسر پس از سن هفت سالگی تا سن ۱۵ سالگی با پدر زندگی کرده و پس از آن به انتخاب خود ادامه زندگی با پدر و یا مادر را انتخاب می کند.

سلب حضانت فرزند از پدر یا مادر

حق حضانتی که به عهده والدین است ممکن است در شرایط خاصی به تقاضای نزدیکان و خویشاوندان طفل یا قیم او، از والدین سلب شود. در این زمینه قانون مقرر داشته است: هرگاه در اثر عدم مواظبت و یا انحطاط اخلاقی پدر و مادری که طفل تحت حضانت او است، صحت جسمی یا تربیت اخلاقی طفل در معرض خطر باشد، دادگاه می‌تواند با تقاضای بستگان، قیم و یا رئیس حوزه قضائی، ترتیب مقتضی دیگری را برای حضانت فرزند اتخاذ نماید. مواردی که می‌تواند از مصادیق تغییر حضانت باشد عبارتند از:
• اعتیاد زیان‌آور به الکل، مواد مخدر، قمار؛
• اشتهار به فساد اخلاقی و فحشا؛
• ابتلا به بیماری روانی به تشخیص پزشکی قانونی؛
• سوءاستفاده از طفل یا اجبار او به ورود به مشاغل ضداخلاقی مانند فساد، فحشا، تکدی‌گری، قاچاق؛
• تکرار ضرب و جرح خارج از حد متعارف

چنانچه مادر در دورانی که حضانت با اوست ازدواج نماید و یا اینکه عدم صلاحیت او را زوج اثبات نماید مواردی که  فوق ذکر شد می‌تواند از مصادیق تغییر حضانت باشد . هر یک از پدر یا مادر که مدعی عدم صلاحیت طرف مقابل است، می‌تواند دادخواست سلب حضانت را به استناد یک یا چند مورد از موارد بالا به دادگاه ارائه کند. البته صرف ادعا کافی نیست و باید دلایل قابل قبولی به دادگاه ارائه دهد. ممکن است دادگاه موارد دیگری را نیز مشمول عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی دارنده حضانت بداند؛ مانند کار وقت‌گیری که مانع نگه‌داری شایسته طفل باشد، یا سهل‌انگاری و بی‌توجهی مداوم به سلامت جسمانی یا تربیت اخلاقی طفل که تشخیص آن با دادگاه است .

حضانت فرزند قبل از طلاق

قبل از طلاق حضانت فرزند به عهده ی هر دوی والدین است، اما همانطور که قبلاً گفته شد، حضانت فرزندان چه دختر و چه پسر تا سن هفت سالگی با مادر و سپس با پدر است.

حضانت فرزند در طلاق توافقی

همان طور که از نام این نوع طلاق معلوم است تمامی مسائل فی مابین زوجین در این نوع طلاق قابل مذاکره است، حضانت فرزند پسر یا دختر تا سن هفت سالگی با مادر و بعد از آن طبق قانون با پدر است اما این مانع از این نیست که زوجین خلاف این را توافق کنند و بطور مثال حضانت فرزندان کلاً به پدر و یا مادر داده شود.

بخشیدن مهریه در قبال حضانت فرزند

حضانت فرزند طبق ماده ۱۱۶۸ قانون مدنی هم حق است و هم تکلیف ابوین . بنابراین اگر زوجه بخواهد در مقابل انتقال حضانت از ناحیه زوج مهرش را ببخشد در این فرض نظرات حقوقدانان متفاوت است اما در رویه قضایی غالبا بخشیدن مهریه در قبال طلاق مورد نظر قرار می گیرد (طلاق خلعی )  و نه حضانت و لیکن زوجین می توانند نسبت به این مهم که پس از طلاق حضانت با کدامیک از طرفین باشد با یکدیگر توافق نمایند و در رویه این امر مورد پذیرش می باشد.

مدارک لازم برای دریافت حضانت توسط وکیل

۱) سند طلاق
۲) اصل شناسنامه
۳) کپی کارت ملی
۴) در صورتیکه طلاق از نوع طلاق توافقی باشد، ارائه نسخه ای از توافقات زوجین و یا رأی دادگاه(گواهی عدم امکان سازش) الزامی می باشد.

حضانت و حق ملاقات

اینکه حضانت فرزند مشترک با یکی از والدین باشد منافاتی با حق ملاقات و دیدار والد دیگر با فرزند ندارد، لذا در صورتی که طی حکم دادگاه حضانت به یک والد اختصاص داده شده باشد باید نسبت به تعیین حق ملاقات فرزند و والد دیگر تعیین تکلیف صورت گیرد، در غیر اینصورت یعنی اگر والدی که طبق قانون حق حضانت با وی می باشد فرزند را ببرد، والد دیگر باید از دادگاه تقاضای صدور دستور موقت جهت دیدار و ملاقات فرزند نماید. ممانعت از دیدار به دفعات و یا عدم اجرای حکم ملاقات فرزند از جمله دلایل سلب حضانت والد می باشد.