آمار جرم و جرایم در کشور ایران هر روز نسبت به روز گذشته در حال بیش تر شدن است. همین بالا رفتن آمار باعث می شود تا حبس به عنوان یک راه حل برای تنبیه افراد مجرم در نظر گرفته شود. در این میان اما برخی افراد ممکن است این سوال را در ذهن داشته باشند که آیا جایگزین دیگری برای حبس وجود دارد؟ چه افرادی این امکان را دارند تا از این جایگزین استفاده کنند؟ در این مقاله سعی داریم تا در مورد این موضوع توضیحاتی را ارائه دهیم.
در چه مواقعی قاضی این امکان را دارد تا یک مجازات را جایگزین حبس نماید؟
در ابتدا باید این موضوع را بیان کنیم که بر اساس ماده ۶۵ قانون مجازات های اسلامی قاضی در ۴ مورد این اجازه را دارد تا بتواند مجازات های مختلفی را به جای حبس برای فرد بزهکار در نظر بگیرد.
- حالت اول
در حالت اول اگر یک جرمی به عمد صورت گرفته باشد که مجازات قانونی آن حبس برای حداکثر ۹۰ روز و یا کمتر از این مدت زمان باشد.
- حالت دوم
در حالت دوم اگر یک جرمی به عمد صورت گرفته باشد و مجازات قانونی آن بین ۹۱ روز الی ۱۸۰ روز حبس باشد. البته برای این مورد یک سری تبصره نیز وجود دارد که باید بر طبق آن ها نظر قطعی را اعلام کرد. به طور مثال شخص مجرم نباید سابقه ارتکاب یک جرمی که در ۵ سال گذشته به وقوع پیوسته باشد را در پرونده کیفری خود داشته باشد.
- حالت سوم
جرایم غیر عمدی که به وقوع پیوسته باشند و مجازات قانونی آن ها حداکثر دو سال حبس باشد.
- حالت چهارم
فرد مرتکب جرمی شده باشد که نوع مجازات آن جرم در قوانین مشخص نشده باشد.
مجازات های جایگزین حبس
مجازات های جایگزین حبس خود دارای ۵ نوع هستند که قاضی پرونده بر اساس موقعیتی که شخص مجرم دارد و البته با در نظر گرفتن شرایطی که در قسمت قبلی در ارتباط با آن ها صحبت کردیم می تواند این جایگزینی را انجام دهد.
- خدمات عمومی رایگان
منظور از خدمات عمومی رایگان، خدماتی هستند که باید به صورت رایگان برای دولت و به منظور رفاه حال شهروندان صورت گیرد. این خدمات عمومی رایگان عبارتند از نظافت شهر، کارگری در پروژه های مختلف ساختمانی، شیلات و… البته به خاطر داشته باشید که شخص مجرم باید با این موضوع موافقت نماید تا برای مدت زمان مشخصی این حکم برای او اجرا شود. به بیان بهتر به طور مثال اگر برای یک شخصی ۵ سال حبس از طرف دادگاه در نظر گرفته شده باشد، شخص مجرم باید دقیقا ۵ سال مشغول به انجام این کارها باشد.
- دوره مراقبت
در دوره مراقبت شخص مجرم باید بنا به نظر دادگاه از انجام یک سری مواردی که در ادامه در ارتباط با آن ها صحبت می کنیم؛ اجتناب نماید. البته با توجه به زیاد بودن این موارد ممکن است شخص از انجام یک و یا چند کار برای مدت زمانی مشخص منع شود.
- درمان یک بیماری و یا ترک اعتیاد.
- عدم همکاری داشتن با افراد بزهکار جامعه.
- پرداخت مبلغی تحت عنوان نفقه به افرادی که به دریافت آن نیازمند هستند.
- مشغول به کار شدن در یکی از شغل هایی که توسط دادگاه مشخص می شود.
- اقامت نداشتن در محل هایی که دادگاه آن ها را مشخص می کند.
- شرکت کردن در یک سری از دوره های آموزشی, علمی و… جهت یادگیری آموزه های دینی، اجتماعی و….
- جزای نقدی
در این حالت شخص مجرم باید یک مبلغی را به دولت که توسط دادگاه مشخص می شود؛ پرداخت نماید.
- در جرائمی که برای شخص حداکثر ۳ ماه حبس در نظر گرفته می شود، شخص باید ۹ میلیون ریال جریمه پرداخت نماید.
- برای جرائمی که شخص باید حداکثر ۹۱ روز الی ۶ ماه در حبس باشد، مبلغ ۹ میلیون ریال تا ۱۸ میلیون ریال جریمه پرداخت کند.
- برای جرائمی که حکم آن ها حبس بین ۶ ماه الی ۱ سال است، مبلغ ۱۸ میلیون ریال تا ۳۶ میلیون ریال جریمه در نظر گرفته می شود.
- برای جرائمی که حکم حبس آن ها بیش تر از ۱ سال است، مبلغ ۳۶ میلیون ریال تا ۷۲ میلیون ریال جریمه در نظر گرفته می شود.
- جزای نقدی روزانه
در این روش شخص مجرم باید ۱٫۴ یا ۱٫۸ درآمد روزانه خود را تا مدت زمان مشخصی به دولت پرداخت کند.
- محروم شدن از حقوق اجتماعی
در این صورت شخص بزهکار تا مدت زمان مشخصی از برخی حقوق شهروندی که دادگاه آن ها را مشخص می کند، محروم می شود.
کلام آخر
در این مطلب سعی شد تا به این سوال که آیا جایگزین دیگری برای حبس وجود دارد؛ پاسخ داده شود. گروه وکلای دادگستری ره جویان عدالت در پرونده های حقوقی و کیفری مختلف در کنار شما هستند تا بتوانند بهترین راهنمای شما در این مسیر باشند. امیدوارم از خواندن این محتوا نهایت بهره را برده باشید.
