حکم تولیت

خانواده, مقالات ۱۹ اردیبهشت, ۱۴۰۰ 0

سقف دریافت مهریه چقدر است؟

مهریه یکی از اصول ازدواج است و طبق شرع مقدس دین اسلام، شرط اصلی هر نوع عقدی، اعم از دائم یا موقت، داشتن مهریه یا صداق مشخصی است که از وظایف شوهر محسوب می شود و بلافاصله باید اقدام به پرداخت آن کند.
اما بر اساس عرف جامعه ی ایرانی، مهر عموما بلافاصله پس از عقد پرداخت نمی شود و گاها حتی تا زنانی هستند که هرگز مهر خود را طلب نمی-کنند. اما از نظر قانونی مهریه ی زن عندالمطالبه است، یعنی چنانچه هر زمان زن مهریه ی خود را درخواست کند، مرد باید آن را پرداخت نماید.
در ادامه ی این نوشته، درباره ی مهریه و بسیاری دیگر از مسائل مربوط به آن توضیح خواهیم داد.

تعریف مهریه در قانون چیست؟

گاهی این سوال مطرح است که آیا برای مهریه میزان خاصی مدنظر است و برای مثال اگر مهریه ی زنی رقم بالایی باشد و همسر متمول، آیا قانون مهریه ی او را نیز تقلیل خواهد داد؟ و یا به طور کلی اینکه آیا قانون هرگز مهریه را تقلیل داده یا چنین اجازه ای شرعا برای او در نظر گرفته شده است یا خیر. همچنین مهریه باید از اموالی باشد که دارای ارزش و وجه مالی هستند، مانند املاک غیر منقول از قبیل خانه، مغازه، زمین و یا اموال منقول از قبیل خودرو یا وجه پول یا چیزی که عرفا به عنوان مهر در نظر گرفته می شود، سکه ی بهار آزادی است. و اجناس فاقد ارزش مالی نمی توانند مهریه همسر بشوند.

گرفتن مهریه موقع ازدواج

ازدواج موقت نیز مانند ازدواج دائم، دارای مبلغی به عنوان مهریه است که حتما باید از سوی شوهر پرداخت شود، از این رو چنانچه دارای مدرک رسمی ازدواج موقت باشد، می تواند با اخذ نامه از دفترخانه ی ازدواج و طلاق مربوط، برای دریافت مهریه اش اقدام کند و چنانچه عقد او دفترخانه-ای نباشد، می تواند با شکایت در دادگاه و فراخوان شهود این مسئله را به اثبات برساند.

چطور برای گرفتن مهریه درخواست کنیم؟

مطالبه مهریه با نوع مطالبه آن در عقد نامه در ارتباط است. متاسفانه یکی از مسائلی که در عرف جامعه ی ما مشکل ساز گشت، مسئله ی مهریه های با مبلغ بالا و همچنین استفاده مهریه به عنوان اهرم فشار بر روی شوهران در مواقعی که زوجین به مشکل می خوردند، بود. همین مسئله سبب گشت که قانون گذار برای پیش گیری از زندانی شدن مردان، عنوانی به نام مهریه عندالاستطاعه را به قانون بیافزاید.
مهریه ی عندالاستطاعه در صورتی قابل دریافت است که مرد، دارای شرایط مالی مطلوب باشد و اموالی مضاف برای ارائه داشته باشد. در غیر این صورت، نه از طرف قانون زندانی می شود و نه ممنوع الخروج و میزان اقساط مهریه ی او نیز بیش از میزان استطاعت او نخواهد بود.
مطالبه مهریه می تواند هم از طریق دادگاه و هم از طریق اداره ی اجرای ثبت صورت پذیرد. که اقدام از هرکدام از این مراجع، ویژگی ها و روند خود را دارد که بد نیست در صورتی که قصد مطالبه مهریه خود را دارید، پیش از آن با وکیلی مشورت نمایید.
اما شرایط مطالبه مهریه عندالمطالبه متفاوت است، مهریه ی عندالمطالبه در واقع شیوه ی سنتی مهریه است، به این معنا که زن هرگاه درخواست کرد، مهریه باید پرداخت شود و مرد اگر توانایی مالی نداشته باشد، زن می تواند از او شکایت کرده و حکم حبس یا ممنوع الخروجی او را بگیرد.
همانطور که پیش تر نیز اشاره کردیم، به این دلیل که مهریه به یکی از معضلات امروز جامعه مبدل شده، همسر می تواند اعسار از پرداخت مهریه را اعلام کند که در این صورت، شرایط متفاوتی پیش می آید و دادگاه رأی به تقسیط مهریه می دهد و قانون گذار پیرامون این مسئله نیز قوانینی وضع کرده است به این صورت که مهریه ی هر زنی، اگر به صورت سکه ی بهار آزادی باشد، تنها صد و ده عدد از آن عند المطالبه است و مابقی آن عندالاستطاعه در نظر گرفته می شود.
در نتیجه زوجه تنها می تواند پیرامون صد و ده سکه ی مهریه اش از همسر خود شکایت کند و چنانچه مرد صد و ده سکه را پرداخت کند، مابقی مهریه ی زن نه حکم زندان خواهد داشت و نه ممنوع الخروجی و زوجه تنها در صورتی که بتواند مالی را که همسرش مالک آن است به دادگاه معرفی کند، می تواند آن را به عنوان مال بگیرد.
اگر مهریه ی زنی، مالی غیرمنقول، یعنی خانه، زمین یا مغازه ای باشد که در عقدنامه مشخصات آن ذکر گردیده است، می تواند با استناد به سند ازدواج خود و قول فعل حقوقی مندرج در آن، در دادگاه محل ملک مورد مناقشه، از دادگاه درخواست کند که مورد مهریه به نام او زده شود. و همچنین مهریه هایی که وجه نقد می باشند، به نرخ روز محاسبه شده و پرداخت می شوند.

آیا می‌شود مهریه را از ضامن گرفت؟

در هنگام عقد، در برخی موارد، زوجه می تواند از شخصی مانند پدرشوهر خود، امضایی به عنوان تضمین پرداخت مهریه بگیرد، در این صورت چنانچه زن مهریه ی خود را مطالبه کند و زوج به دادگاه اعلام شرایط اعسار مالی کند، زوجه می تواند از ضامن مهریه مالی را معرفی کرده و آن را به عنوان مهریه مطالبه نماید.

خانواده, مقالات ۹ اردیبهشت, ۱۴۰۰ 0

فواید صلح عمرا برای تقسیم ارث

برای درک صلح عمرا و شناخت مزایا و فوائد آن، باید ابتدا با مفهوم صلح و همچنین صلح عمرا آشنا شویم. صلح به هر توافقی می­گویند که در ذیل عقود دیگر مانند بیع، اجاره، تقسیم ارث و غیره نباشد. بلکه تنها توافقی است بین توافق­ کنندگان، و صلح امری، صلحیست که به طول عمر شخص مربوط است. به این شکل که در طول حیات او، مالکیت دارایی ­های مورد صلح برای اوست و می­تواند از آن بهره­ مند شود و پس از آن به شخصی که با او صلح می­رسد.

صلح عمری قرار دادیست که بسیار می­تواند منعطف باشد و مسائل متعددی را در خود جای دهد که طبق توافق اشخاص متفاوت است. برای مثال، مالک می­تواند زمانی را در قرار داد صلح ذکر کند که امکان پس گرفتن قرار داد را داشته باشد و طبق خواست خودش می­تواند برای این امر مهلت مشخصی طرح کند یا آن را تا پایان عمر خود قرار دهد. همچنین مورد صلح عمری هم می­تواند از اموال منقول و هم از اموال غیر منقول باشد و از این حیث محدودیتی در نوع مال صلح شده وجود ندارد. در قرارداد صلح­نامه، به کسی که مال خود را صلح می­کند، مصالح و به کسی که مال صلح­شده را دریافت می­کند، متصالح می­گویند. از شرایط مهم صلح عمرا این است که طرفین صلح عاقل و بالغ باشند و همچنین هر دو طرف به انجام صلح راضی باشند.

تفاوت صلح عمری و وصیت

بسیاری از افراد برای اینکه میراثشان آن­گونه که مورد نظر خودشان است، بین وراث تقسیم شود، پیش از مرگ خود به دنبال راه ­هایی می­گردند. برخی افراد سراغ تنظیم کردن وصیت نامه می­روند، اما از آنجایی که تقسیم ارث در اسلام دارای قوانین و احکام مشخصی است، با تنظیم وصیت نامه، فرد تنها اختیار در تعیین تکلیف کردن یک سوم از دارایی خود را دارد و چنانچه مالی از او، بیش از یک سوم دارایی­اش باشد، جزو وصیت محسوب نشده و در تقسیم و مالکیت آن پیچیدگی­ هایی به وجود می­آید.

اما با استفاده از صلح عمری مالک با هر شخصی که بخواهد می­تواند صلح کند و پس از مرگ خود، مال مورد نظر را به مالکیت او در آورد. صلح عمری برای بسیاری از میراث گذاران، بهترین راه حل برای تقسیم اموالشان طبق خواسته ­ی خودشان است.

فواید صلح عمرا

صلح عمرا، به غیر از این که امکان تقسیم اموال را به پیش از مرگ به افراد می­دهد. فواید دیگری نیز دارد که پیرامون آن­ها توضیح می­دهیم:

• نخست اینکه با صلح عمرا می­توان مالی را به شخص دیگری منتقل، اما منافع آن را حفظ کرد. به این صورت که مال الصلح به نام شخص دیگر در می­آید اما منافع آن و حق استفاده از آن تا پابان عمر نزد صاحبش (مصالح) باقی می­ماند.
• کسی که با دیگری بر سر اموالش صلح می­کند، می­تواند تا پایان عمرش و یا تا موعد معلوم، صلح خود را پس بگیرد و قرارداد صلح را باطل کند.
• برخلاف گفته­ های کلامی و حتی وصیت نامه که پس از مرگ شخص، درباره­ی صحت و اصالت آن بسیار شک می­شود و موجب دردسرها و درگیری بین وراث می­گردد، صلح عمرا دارای سندی رسمی است که در دفاتر ثبت اسناد ثبت شده و به هیچ وجه قابل تشکیک نخواهد بود.
• در بسیاری از موارد دیده شده است که فرزندی زودتر والدین خود فوت می­کند و به همین دلیل قانونا فرزندان او ارثیه­ای از پدربزرگ خود نخواهند برد. اما با وجود قرارداد صلح عمری، با مرگ متصالح، منافع قرارداد به وراث او منتقل می­شود. در نتیجه چنانچه والدی مالی را به نام فرزندش صلح عمری کند، با مرگ فرزند، برخلاف روند تقسیم ارث، مال به نوه ­های او خواهد رسید.
• با صلح عمرا به هیچ وجه تا پیش از زمان فوت مصالح، مال الصلح جزو اموال متصالح محسوب نمی­شود و به هیچ وجه اجازه­­ی استفاده از آن را ندارد و حتی هیچ مرجع قانونی­ای نمی­تواند آن را توقیف نماید.

هزینه­های تنظیم سند صلح عمرا

صلح عمری نیز مانند هرگونه سند دیگری مدارکی خاص لازم دارد که باید تهیه شود و همچنین هزینه­ ی تنظیم سند، که این هزینه هر ساله متفاوت است و می­تواند با پرس و جو از دفاتر ثبت اسناد رسمی از آن آگاه شوید. همچنین از زمانی که صلح عمرا معقود می­شود، هزینه ­های اساسی (مانند مالیات سالانه، عوارض شهرداری و …) مال قانوناً بر عهده­ ی متصالح و هزینه­ های مصرفی (هزینه ­ی قبوض، شارژ) بر عهده­ ی مصالح است.

مالیات بر صلح عمرا

صلح عمرا در زمان انتقال منافع از مصالح به متصالح یعنی پس از فوت مصالح، دارای مالیاتی است که در ماده ۱۲۲ قانون مالیات­ های مستقیم به آن اشاره شده است. مالیات­ های صلح عمری عبارتند از:

• پنج درصد از ارزش ملک به عنوان مالیات برای نقل و انتقال قطعی ملک
• دو درصد از ارزش مال به عنوان انتقال حق واگذاری.

چنانچه برای مال الصلح در صلح­نامه ارزشی مشخص نشده باشد، بنا به ارزش روز اموال متشابه آن توسط کارشناسی، قیمتی برای آن تعیین می­گردد که مالیات­ ها بر اساس آن اخذ خواهد شد.

عقد صلح یکی از انواع عقد سنتی در قانون مدنی می باشد که به عنوان یکی از عقود رایج در دفاتر اسناد رسمی منعقد می گردد.این عقد بر اساس نظر قانونگذار می تواند به اشکال متفاوتی منعقد گردد. به این صورت که چنانچه اشخاص نخواهند یا نتوانند عقود دیگر از جمله بیع، اجاره ، مشارکت و..را با همان عنوان منعقد نمایند، می توانند از قالب عقد صلح استفاده نمایند. یکی از انواع عقد صلح، عقد صلح از نوع عمری می باشد که ترکیبی از حق انتفاع (عقد انتفاع) و عقد صلح می باشد با این توضیح که شخصی حق مالکیت خود بر مالی را به دیگری منتقل می نماید، اما حق استفاده و بهره برداری از آن را تا پایان عمر برای خود محفوظ نگاه می دارد.

به عنوان مثال فرض کنید پدربزرگی که نوه خود را خیلی دوست دارد و با وی رابطه عاطفی نزدیکی دارد، قصد دارد آپارتمان خود را به وی منتقل نماید اما از طرفی نگران این است که نوه پس از فوت وی همسرش (مادربزرگ) را از آپارتمان مذکور بیرون بیاندازد، در این صورت برای اینکه بتواند هر دو مصلحت را با هم حفظ نماید دست به یک عمل حقوقی همراه به احتیاط و دور اندیشی می زند به این صورت که همزمان مالکیت آپارتمان مورد بحث  را از طریق عقد صلح به نوه خود منتقل می نماید در عین حال منافع آن را تا پایان عمر مادربزرگ برای وی قرار می دهد، در این صورت تا زمانی که مادربزرگ زنده باشد می تواند از منافع ملک مذکور بهره ببرد و پس از فوت منافع آن برای نوه خواهد بود.در این مثال پدربزرگ که مالک آپارتمان می باشد مصالح نامیده می شود  و متصالح نیز نوه وی می باشد که عقد صلح به نفع وی منعقد گردیده است .

توجه نمائید که چنین قراردادهایی اصولاً بین اشخاص منعقد می گردد که دارای رابطه خویشاوندی بوده و معمولاً بطور رسمی در دفاتر اسناد رسمی منعقد می گردد بدیهی است که چون چنین قراردادی بطور رسمی منعقد می گردد دارای اعتبار کامل بوده و پس از فوت مالک یا مصالح در برابر وراث قابل استناد می باشد.از طرف دیگر با توجه به اینکه این قرارداد مطابق قانون مدنی منعقد می گردد، مقررات حاکم بر آن همان مقررات قانون مدنی می باشد و چنانچه دادگاه ها بخواهند به اختلافات راجع به چنین قراردادی رسیدگی نمایند بر اساس قانون مذکور رسیدگی و رأی صادر می نمایند.