وکالت یکی از مشاغل حساس و پرطرفداری است که تقریبا هر دانش‌اموخته حقوقی تلاش می‌کند تا به این منصب دست پیدا کند. اما قبل از شروع به کار در این حوزه باید با انواع وکالت آشنا شوید و نیز از طرفی هنگام درخواست افراد برای معرفی وکیل خوب باید بدانیم که چه وکیلی و با چه معیارهای اصولی و حرفه‌ای را باید معرفی کنیم تا منجر به انتخاب غلط و خسارات جبران ناپذیر آن در پرونده‌های حقوقی نشود.
با ما همراه باشید.
به چه کسی وکیل گویند؟
وکالت در معنی لغوی به معنی واگذار نمودن می‌باشد و در اصطلاحات حقوقی، وکالت عقدی است که به موجب آن یکی از طرفین، طرف دیگر را برای انجام کاری نایب یا وکیل خود می‌نماید.
قانون مدنی وکالت را در ماده ۶۵۶ چنین تعریف کرده است:
«وکالت عقدی است که به موجب آن یکی از طرفین طرف دیگر را بر انجام امری نایب خود قرار می‌دهد. با انعقاد عقد وکالت، وکیل و موکل در برابر یکدیگر حق و تکلیف یافته، دارای روابط حقوقی، وظایف و مسئولیت‌های متقابلی می شوند».
آشنایی با انواع وکالت:
ممکن است با توجه به نیاز مرتبط با مشکلات حقوقی‌تان، بارها عبارات وکیل اداری، وکیل دادگستری، وکیل پایه یک، وکیل پایه دو، وکیل قضایی، وکیل معاضدتی و وکیل تسخیری را شنیده باشید. ما در ادامه هریک را توضیح می‌دهیم:
وکیل قضایی
وکیل قضایی به وکیلی گفته می‌شود که پروانه وکالت داشته و به همین علت حق وکالت از اشخاص را در دادگاه‌ها و سایر مراجع قضایی دارد. برای اینکه شخصی بتواند وکیل قضایی شود، باید در رشته حقوق تحصیل کرده و سپس با قبولی در آزمون وکالت، از کانون وکلای دادگستری یا مرکز امور وکلا و کارشناسان قوه قضائیه، پروانه وکالت دادگستری دریافت کند. مرحله بعدی قبولی در امتحانات کتبی و شفاهی بوده و در این راستا فرد می‌تواند وکیل پایه یک دادگستری شود.
وکیل اداری
این اصطلاح در عموم جامعه وجود دارد و اختصاصی به رشته حقوق ندارد. وکیل اداری شخصی است که به موجب یک قرارداد وکالت اداری، وکیل کاری شخصی می‌شود تا در ادارات مختلف، کارهای اداری موکل را انجام دهد. فراموش نکنید که این مدل از وکالت نیازی به داشتن سواد حقوقی ندارد و هر کس می‌تواند وکیل اداری شخص دیگری بشود. به‌علاوه وکیل اداری صرفا حق مراجعه به ادارات را دارد و به هیچ عنوان حق وکالت در مراجع قضایی، ارائه مشاوره حقوقی، مداخله در کارهای قضایی و دفاع از موکل در دادگاه را ندارد.
وکیل معاضدتی
وکیل معاضدتی در راستای استفاده از حق اولیه و اساسی افراد برای داشتن وکیل است و برای کسانی است که توانایی تعیین وکیل را ندارند چرا که از جمله حقوق اولیه و اساسی هر فرد حق داشتن وکیل است.
در اصل ۳۵ قانون اساسی آمده: «در همه دادگاه‌ها طرفین دعوا حق دارند برای خود وکیل انتخاب نمایند و اگر توانایی انتخاب وکیل را نداشته باشند، باید برای آنها امکانات تعیین وکیل فراهم گردد».
عدالت قضایی ایجاب می‌کند که اقشار کم‌درآمد و بی‌بضاعت در برخورداری از وکیل می‌توانند برای دفاع در مقابل ادعاهای طرف مقابل خود تقاضای وکیل معاضدتی نمایند.
وکیل تسخیری
در دعاوی کیفری شاکی و متهم حق دارند که از وکیل استفاده کنند. حال اگر متهم توانایی مالی مساعدی برای معرفی وکیل نداشته باشد، می‌تواند از دادگاه درخواست کند تا برای او وکیلی تعیین کند؛ اگر دادگاه تشخیص دهد که متهم قادر به معرفی وکیل نیست با استفاده از بودجه دادگستری برای متهم وکیل تسخیری تعیین می‌کند.
وکیل پایه یک و پایه دو
پروانه وکالت با دو عنوان متفاوت، به متقاضی پروانه وکالت، اعطا می‌شود: پروانه وکالت دادگستری پایه یک و پایه دو.
با اینکه وکیل پایه یک و پایه دو دادگستری اجازه دارند که در زمینه انجام وکالت در امور حقوقی فعالیت نمایند ولی در برخی امور با یکدیگر تفاوت دارند:
وکیل پایه یک دادگستری این اجازه را دارد که بدون هیچ محدودیتی در تمامی محاکم حقوقی یا کیفری کل کشور فعالیت حقوقی کنند اما وکیل پایه دو فقط حق شرکت در آن دسته محاکم کیفری را دارد که به جرایم تعزیری حبس کمتر از ۱۰ سال، شلاق و جزای نقدی و همچنین در محاکم حقوقی پرونده های مالی کمتر از ۵۰ میلیون تومان و خواسته‌های غیر مالی به جز اصل نکاح و طلاق و اثبات نسب و نفی نسب، را دارد.
ما به چه وکیلی نیاز داریم؟
هنگام انتخاب یک وکیل خوب ابتدا باید خصوصیات او را در نظر بگیریم. از جمله این که وکیل باید پیش از جلسه رسیدگی و قبل از دفاع از موکل خود با مطالعه پرونده و گفتگو با متهم پرونده ضمن اطلاع کامل از موضوع اتهامات و نیز آشنایی کامل با متهم بتواند به نحو شایسته‌ای از او دفاع کند. با اینکه وکیل تمام تلاش خود را برای دفاع مناسب از موکل خود به کار می‌گیرد و قانوناً مسؤلیتی در رسیدن به نتیجه ندارد ولی از خصوصیات وکیل خوب این است که در مقابل موکل خود پاسخگو باشد و احساس مسؤلیت کند. از جمله خصوصیات دیگری که باید به آن توجه کرد موارد زیر است:
· یک وکیل خوب یک امانت‌دار خوب است
· یک وکیل خوب تعهد دارد که از گفتن مطالب دروغین و غیرممکن اجتناب نماید.
· وکیل صداقت و راستگویی در مقابل مشکلات حقوقی موکل را سرلوحه کار خود قرار می‌دهد
· وکیل با ساده سازی مسائل حقوقی برای موکل سعی می‌کند زودتر به نتیجه برسد
· یک وکیل خوب باید حین رعایت شأن و مقام قاضی، به وی کمال احترام را بگذارد
· وکیل باید از اطلاعات و دانش حقوقی بالا در امر وکالت برخوردار باشد.
