پیشینه قانون جدید نقل و انتقال خودرو به ماده ۲۹ قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی باز می گردد. مطابق با ماده مزبور و بند ۳ بخشنامه صادره از سازمان ثبت اسناد و املاک، شرط انتقال مالکیت خودرو این بود که به موجب سند رسمی صورت گیرد. در نتیجه تا پیش از ابطال آیین نامه مذکور در دیوان عدالت اداری، فروشنده و خریدار خودرو برای انتقال مالکیت خودرو لزوماً می بایست از طریق دفاتر اسناد رسمی مبادرت می نمودند.
حکم قانون جدید نقل و انتقال خودرو
اما قانون جدید نقل و انتقال خودرو صرف در دست داشتن برگ سبز خودرو، برای انتقال مالکیت کافی است. در اینجا می بایست خاطر نشان شد که قانون جدید نقل و انتقال خودرو، ریشه در رای وحدت رویه دیوان عدالت اداری دارد. به موجب رای مذکور، بخشنامه صادره از سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، ابطال گردید. بنابراین در حال حاضر برای انتقال مالکیت خودرو نیازی به مراجعه به دفاتر ثبت اسناد رسمی نیست.
مطابق با قانون جدید نقل و انتقال خودرو، برای انتقال مالکیت خودرو، کافی است که خریدار و فروشنده به دفاتر خدمات الکترونیکی قضایی رفته و پس از آن به مراکز تعویض پلاک مراجعه نمایند. برای تعویض پلاک در این روش می بایست به مراجعی که تحت نظارت پلیس راهور اداره می شوند مراجعه کرد.
نقل و انتقال خودرو مطابق با قانون جدید
در ادامه مهمترین اقدامات حقوقی و قانونی که لازم است انتقال دهنده و انتقال گیرنده، برای انتقال مالکیت خودرو انجام دهند را مورد بررسی قرار می دهیم. پیش از هر چیز می بایست سبب انتقال مالکیت خودرو را بررسی کنیم. منظور از سبب انتقال مالکیت، معاملاتی مثل بیع(خرید و فروش)، صلح، ارث، وصیت و … می باشند که موجب انتقال مالکیت حقوقی خودرو می گردند. از آنجا که در اغلب موارد انتقال مالکیت خودرو با سبب عقد بیع یا همان خرید و فروش انجام می گیرد. در اینجا قانون جدید نقل و انتقال خودرو را مطابق با عقد بیع یا خرید و فروش مورد بررسی قرار می دهیم.
خرید و فروش خودرو
خرید و فروش خودرو معمولاً در دفاتر یا بنگاه های خودرو و به موجب مبایعه نامه، انجام می گیرد. همچنین ممکن است طرفین قرارداد (یعنی خریدار و فروشنده)، از راه های دیگری مثل سامانه های اینترنتی خرید و فروش کالا، با همدیگر آشنا شوند. در این روش معمولاً قولنامه خرید و فروش خودرو به صورت دست نویس و بدون مراجعه به بنگاه فروش خودرو نگارش می یابد.
حدود تکالیف و تعهدات طرفین قرارداد می بایست به طور دقیق در مبایعه نامه قید گردد. برای نمونه ممکن است طرفین در مبایعه نامه قید کنند که کلیه هزینه های مربوط به انتقال مالکیت خودرو به عهده فروشنده یا خریدار باشد. همچنین پرداخت ثمن معامله یا قیمت خودرو نیز ممکن است در مبایعه نامه، به صورت اقساطی یا نقدی پیش بینی شود. مثلاً ممکن است پرداخت بخشی از مبلغ خودرو، موکول به انتقال مالکیت و صدور سند برگ سبز به نام خریدار شده باشد.
با توجه به این که فروشنده پس از فروش و امضای قرارداد، تمایلی به حضور و انجام اقدامات حقوقی برای انتقال سند خودرو ندارد، معمولاً در هنگام انعقاد مبایعه نامه، یک وکالتنامه برای انتقال مالکیت خودرو توسط فروشنده و به نام خریدار تنظیم می شود. به عبارت دیگر با انعقاد این وکالتنامه که از طریق دفاتر ثبت اسناد رسمی انجام می گیرد، فروشنده به خریدار برای انجام کلیه اقدامات قانونی لازم جهت نقل و انتقال مالکیت خودرو، وکالت می دهد.
نکاتی در خصوص وکالتنامه انتقال مالکیت
اصلی ترین نکته ای که در خصوص وکالتنامه انتقال مالکیت خودرو می بایست به آن توجه داشت، مدت دار بودن وکالتنامه است. معمولاً این قبیل وکالتنامه ها برای مدت ۶ ماه یا ۱ سال تنظیم شده و اعتبار دارند. در صورتی که با وجود سپری شدن زمان انقضای وکالتنامه، خریدار اقدامات لازم برای انتقال مالکیت خودرو را انجام نداده باشد، فرصت این کار را از دست خواهد داد. در نتیجه فروشنده می تواند، دستور توقیف پلاک خودروی خود را از دادگاه دریافت کند و خودرو را از تصرف خریدار خارج نماید.
خلاصه کلام
تا پیش از سال ۹۹ و ابطال بخشنامه سازمان ثبت اسناد و املاک توسط دیوان عدالت اداری، برای انتقال مالکیت خودرو لزوماً می بایست به دفاتر ثبت اسناد و املاک مراجعه کرده و سند رسمی مالکیت را تنظیم نمود. لکن با تصمیم دیوان عدالت اداری، دیگر نیازی به حضور در دفاتر ثبت برای انتقال مالکیت خودرو نیست.
در این روش کافی است خریدار و فروشنده، در مراکز تحت نظر پلیس راهنمایی و رانندگی حضور یافته و مراتب تعویض پلاک خودرو را انجام دهند. سپس برگ سبز خودرو نیز توسط همین مراکز به نام مالک جدید صادر می شود. از نظر قانونی کسی به عنوان مالک خودرو شناخته می شود که برگ سبز به نام او صادر شده باشد. البته طرفین قرارداد می توانند با اختیار برای تنظیم سند مالکیت رسمی به دفاتر ثبت اسناد مراجعه نمایند، لکن برخلاف گذشته طرفین برای انتقال مالکیت خودرو تکلیفی به انجام این امر نخواهند داشت.
موسسه حقوقی ره جویان عدالت، با عضویت بهترین وکلای حقوقی، آماده ارائه خدمات وکالت در دعاوی، مشاوره حقوقی و … در زمینه قانون جدید نقل و انتقال خودرو می باشد. برای ارتباط با این مجموعه کافی است به نشانی اینترنتی Rahjooyan.org وارد شوید.