به طور کلی به تمامی اموال و تکلیف‌های حقوقی شخصی که فوت شده است ترکه می‌گویند . شخص در هنگام فوت همان‌طور که دارایی‌هایی شامل ملک و یا پول دارد، بدهی و یا دین‌هایی نیز بر عهده‌ش هستند. بنابراین ترکه هم شامل دارایی‌ها می‌شود و هم بدهی‌ها. در حقیقت دارایی دارای دو جزء مثبت و منفی می باشد که جزء مثبت همان اموال یا دارایی های نقدی می باشند و جزء منفی شامل تمامی تعهدات و دیونی می باشد که متوفی در زمان حیات خود داشته است از آنجائی که دارایی جزئی جدایی ناپذیر از شخصیت هر فردی می باشد اشخاص تا زمانی که زنده هستند دارایی دارند و پس از فوت این دارایی به وراث حین الفوت منتقل می گردد که ابتدا و قبل از تقسیم ترکه باید تکلیف دیون متونی تعیین گردد.
در این مطلب با ما همراه باشید تا اطلاعات بیش‌تری را درباره ترکه و قوانینی که برای آن وجود دارند به دست آورید.
تقسیم ترکه چگونه انجام می‌شود؟
مطابق با قانون ما، وقتی شخصی که فوت شده است چنانچه بیش از یک وارث داشته باشد، هرکدام از آن‌ها می‌توانند درخواست تقسیم سهم خودشان از دیگر ورثه را به دادگاه اعلام کنند. قوانین جزئی‌تری هم درباره این تقسیم وجود دارند. مثلاً اگر یکی از ورثه هنوز به سن قانونی نرسیده باشد، این درخواست باید توسط ولی و یا قیم او انجام شود.
همچنین اگر یکی از وراث غایب یا در اصطلاح مفقودالاثر باشد و کسی را برای رسیدگی به حقوق و اموالش مشخص نکرده باشد، دادگاه به صلاح‌دید خود یک نفر را به عنوان امین انتخاب میکند. این شخص را دیگر ورثه هم می‌توانند به دادگاه پیشنهاد کنند.
تحریر ترکه چیست و چه شرایطی دارد؟
در مواردی که خود شخص لیستی از اموالش آماده نکرده باشد و یا وراث به طور دقیق از میزان دارایی‌های او مطلع نباشند، می‌توانند از دادگاه درخواست «تحریر ترکه» کنند.
دادگاه در این موارد از نهاد های قانونی صلاحیتدار شروع به پیگیری اموال شخص فوت شده میکند.
بنابراین به این صورت لیستی از اموال و دارایی‌های متوفی و همچنین دیونی که بر عهده‌ش بودند تهیه می‌شود.
این درخواست را باید کسانی که ذی‌نفع هستند ارائه کنند و از طرف طلبکار و یا اشخاص دیگر قبول نمی‌شود.
مهر و موم ترکه یعنی چه؟
مهر و موم ترکه اقدامی است که دادگاه (درحال حاضر شورای حل اختلاف) انجام می‌دهد. بعد از این‌که تحریر ترکه صورت گرفت و لیست کاملی از اموال متوفی تهیه شد، دادگاه برای جلوگیری از دخل و تصرف در آن‌ها حکم به مهر و موم آن‌ها می‌دهد.
این کار فقط در صورتی انجام می‌شود که یکی از ورثه درخواست آن را اعلام کند. ولی در مواردی که طلبکار مدرکی داشته باشد که ثابت کند بخشی از اموال را می‌تواند به عنوان طلب خود بردارد نیز درخواست مهر و موم از سوی او پذیرفته می‌شود.
ترکه بعد از طی کردن این مراحل مورد ارزیابی قرار می‌گیرند و قیمت‌گذاری می‌شوند. وقتی کارشناس این کار را انجام داد نوبت به تصفیه ترکه با وراث می‌رسد.
درخواست رفع مهر و موم ترکه را هرکسی که ذی‌نفع باشد می‌تواند به دادگاه ارائه کند. در واقع همان افرادی که برای مهر و موم اقدام می‌کنند توانایی درخواست برای رفع آن را هم دارند.
جمع‌بندی بحث ترکه
اگر با چنین مسأله حقوقی مواجه می باشید پیشنهاد می گردد که قبل از هرگونه اقدام حقوقی با دیگر ورثه به توافق برسید. وقتی وصیت‌نامه وجود نداشته باشد و تقسیم اموال از طرف شخص متوفی به درستی صورت نگرفته باشد، دور از انتظار نیست که اختلافاتی بین وراث ایجاد شود.
اما اگر ورثه نتوانند با یکدیگر به توافق برسند باید از دادگاه کمک بگیرند. دادگاه نیز با توجه به اطلاعاتی که به دست می‌آورد می‌تواند ترکه را به طور عادلانه و طبق قانون بین وراث تقسیم کند.
در بین مراحل درخواست از دادگاه تا تصفیه چند مرحله دیگر وجود دارد که به نوبت انجام می‌گیرند. اولین آن‌ها تحریر ترکه است که در طی آن لیست کاملی از تمامی دارایی‌ها و به همان صورت بدهی‌های شخص متوفی تهیه می‌شود. سپس دادگاه در مواردی نسبت به مهر و موم ترکه اقدام میکند. این کار برای جلوگیری از تصرف اموال توسط وراث و یا اشخاصی دیگر پیش از تصمیم نهایی دادگاه است.
بنابراین تقسیم اموال به دو صورت انجام می‌شود. یکی توافق ورثه است و دیگری طرح دعوای تقسیم ترکه به دادگاه است که در این خصوص طبق قانون تصمیم مناسب را بگیرد.
