وظیفه اصلی کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری، رسیدگی به اختلافات میان مالکین اراضی شهری و شهرداری در خصوص نحوه ساخت و ساز املاک این محدوده می باشد. مطابق با ماده ۱۰۰ قانون شهرداری پیش از هر اقدام عمرانی یا تفکیک اراضی، متقاضی ساخت و ساز باید از شهرداری پروانه ساخت دریافت کند. بر اساس ماده مذکور هرگونه ساخت و ساز در زمین های محدوده شهر، باید مطابق با شرایط مقرر در پروانه ساخت انجام گیرد. در پروانه ساختی که توسط شهرداری صادر می شود، مواردی مثل ارتفاع ساختمان، میزان پیشروی، تعداد واحد ها، ضرورت احداث ستون، پارکینگ و … قید می گردد. مامورین شهرداری می توانند از ادامه ساخت هر ساختمانی که مخالف با مقررات مذکور ساخته می شود، جلوگیری به عمل آورند.
چنانچه در مورد ساختمان احداث شده مقررات مربوط به اخذ پروانه ساخت و اجرای آن رعایت نشده باشد، مامورین شهرداری موظفند موضوع را در کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری متشکل از مقامات رسمی طرح نمایند. کمیسیون مزبور مطابق با مقررات قانونی به موضوع رسیدگی کرده و حسب مورد رای صادر می کند. در صورتی که کمیسیون مزبور تخلف ساخت و ساز را محرز دانست ممکن است رای به پرداخت جریمه نقدی، تخریب ساختمان و یا برائت مالک صادر نماید. در ادامه نوشتار حاضر ضمن معرفی اعضای کمیسیون ماده ۱۰۰ قانون شهرداری، نحوه رسیدگی در این کمیسیون شهرداری و اعتبار آرای صادر شده توسط آن را مورد بررسی قرار می دهیم.
کمیسیون قانون شهرداری با حضور چه اشخاصی تشکیل می شود؟
طبق تبصره ماده ۱۰۰ قانون شهرداری کمیسیون ذکر شده در این ماده با حضور اشخاص زیر تشکیل می یابد:
- فرماندار یا بخشدار
- نماینده دادگستری شهرستان آن حوزه
- نماینده انجمن شهر
یک نفر نماینده از طرف شهرداری نیز در جلسات کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری حضور می یابد، لیکن در کمیسیون مزبور نماینده شهرداری حق رای ندارد. حضور نماینده شهرداری در این کمیسیون صرفاً برای بیان وقایع پرونده و بیان نظریه کارشناسی شهرداری در خصوص موضوع است. بنابراین همانطور که روشن است، هرچند دفترخانه کمیسیون ماده ۱۰۰ اغلب در محل شهرداری دایر است، اما کمیسیون ماده ۱۰۰ قانون شهرداری دارای شخصیت حقوقی مستقل از شهرداری می باشد.
چگونگی رسیدگی به تخلفات ساخت و ساز
در موارد اعلام تخلف ساختمانی توسط شهرداری، کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری با حضور اشخاص فوق تشکیل می یابد. پس از بررسی اولیه به ذینفع اعلام می گردد، ظرف ۱۰ روز هر پاسخی دارد، کتباً به کمیسیون اعلام نماید. همچنین شهرداری مکلف است مراتب را به مالک اعلام نماید، هرچند مالک زمین مبادرت به ساخت و ساز نکرده باشد. ضمن ابلاغ موضوع ارائه توضیحات، کمیسیون ماده ۱۰۰ تصمیمات لازم را با تعیین مهلت معقول برای رعایت مقررات مربوطه اتخاذ می کند.
پس از وصول پاسخ ذینفع یا سپری شدن مهلت ارسال پاسخ، کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری موضوع تخلف را بررسی کرده و حسب مورد یکی از آرای زیر را صاد می کند:
- تعطیلی محل کسب و پیشه یا تجارت مطابق با ماده ۵۵ قانون شهرداری.
- قطع و تخریب تمام یا قسمتی از بنا
- پرداخت جریمه نقدی؛ مقدار جریمه های قابل دریافت با توجه به نوع تخلفات ساخت و سازی که اثبات شده است، متفاوت خواهد بود.
علاوه بر صدور آرای فوق توسط کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری در قانون شهرداری ضمانت اجراهای دیگری نیز برای تخلفات ساخت و ساز وجود دارد. طبق ماده ۱۰۱ قانون شهرداری دفاتر اسناد رسمی مکلفند پیش از صدور سند مالکیت در مورد املاک داخل محدوده شهر، صحت پروانه ساخت و تطبیق آن با ساخت و ساز و تاییدیه مهندس ناظر مبنی بر رعایت مندرجات پروانه ساخت را استعلام نماید. در صورتی که جریمه های مربوط به کمیسیون ماده ۱۰۰ یا دستور تخریب اجراء نشده باشد، دفاتر اسناد رسمی از صدور سند رسمی مالکیت در خصوص ملک ممنوع می باشند.
مهندس ناظر در رابطه با کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری دو وظیفه کلی به عهده دارد:
- نخست تطبیق مطابقت ساخت و ساز با پروانه ساخت صادر شده توسط شهرداری و صدور گواهی عدم تخلف.
- اعلام تخلف به شهرداری در صورت وقوع تخلف.
رسیدگی به چه تخلفاتی در صلاحیت کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری قرار دارد؟
تخلفاتی که در صلاحیت رسیدگی کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری قرار دارد، عبارت از موارد زیر است:
- عدم احداث پارکینگ در ساختمان های مسکونی
- تبدیل کاربری زراعی یا تجاری به کاربری مسکونی
- انجام ساخت و ساز در مناطق ممنوعه شهری مثل معابر عمومی
- قطعه بندی زمین بدون مجوز
- انجام ساخت و ساز بدون اخذ پروانه ساخت
- ساخت و ساز بیش از ارتفاع و طول مندرج در پروانه ساخت
- رعایت نکردن مقررات مربوط به ایمنی و استحکام بنا
- اشراف داشتن ملک بر املاک مسکونی اطراف
- رعایت نکردن مقررات مربوط به عقب نشینی در پروانه ساخت
- احداث بالکن بدون مجوز
- ساخت و ساز اعیانی بیش از سطح ساخت مجاز
- رعایت نکردن نکات بهداشتی در ساخت و ساز
قوانین ساخت و ساز پیچیدگی های حقوقی خاصی دارند. توصیه می شود در خصوص برگزاری جلسات و رسیدگی در کمیسیون شهرداری با وکیل ملکی مشاوره حقوقی داشته باشید. مجموعه ره جویان عدالت با عضویت برترین وکلای ملکی، آماده ارائه خدمات حقوقی در زمینه کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری می باشد.
