انواع شکایت قانونی چک برگشتی

چک چیست؟

چک برگه­ای است که در دسته چک­های صادر شده از سوی بانک قرار دارد و می­تواند دارای ارزش مالی مشخص شده در زمان مشخص شده­ای از سوی صادر کننده آن باشد. پشتوانه­ی چک حساب مالی صادرکننده­ی چک (که می­تواند شخصی حقیقی یا حقوقی باشد) در بانک است و ضمنا این حساب باید حساب جاری باشد و به دیگر حساب­ها دسته چک تعلق نمی­گیرد.

به کدام چک، برگشتی می­گویند؟

چنانچه دارنده­ی چک در موعد مقرر برای وصول چک به بانک رفته، اما در حساب صادرکننده­ی چک به اندازه­ی کافی موجودی نباشد یا اینکه حساب او مسدود گشته باشد یا خود آن را مسدود کرده باشد، چک از سوی بانک برگشت می­خورد و دارنده­ی چک باید برای وصول آن تا مدتی معین اقدامات قانونی انجام دهد. چنانکه دارنده جهت اقدام قانونی تأخیر ورزد و چک برگشتی را برای مدت طولانی رها کند و سپس اقدام کند، اقدام او بی ثمر خواهد بود و چک او چیزی جز یک برگه­ی کاغذ نیست.

انواع شکایات قانونی جهت چک برگشتی

صدور چک بلا محل از سوی یک شخص از نظر قانونی می­تواند جرم محسوب شود هرچند که انواع مختلف و مسائل مختلفی برای اثبات جرم مطرح است. اما اصل جرم بودن موجب می­شود که شکایت از چک برگشتی به مانند خیلی از دعوی دیگر دو نوع کیفری و حقوقی داشته باشد.

به طور کلی می­توان برای چک برگشتی شکایت کیفری کرد که به موجب آن در کنار پرداخت مبلغ چک، برای صادر کننده مجازات نیز در نظر گرفته می­شود، مگر اینکه مواردی را که اصطلاحا چک را حقوقی می­کنند روی داده باشد که در این صورت فقط می­توان برای وصول مبلغ اقدام قانونی نمود و منجر به کیفر صادر­کننده چک نمی­شود.

چه عواملی موجب حقوقی شدن چک می­شوند؟

موارد متعددی هستند که موجب حقوقی شده چک برگشتی می­شوند، که در ادامه تعدادی از آنها توضیح داده خواهد شد:

• اگر چک صادر شده سفید امضاء باشد و صادرکننده بتواند در دادگاه ثابت کند که آن چک سفید امضاء بوده است موجب حقوقی شده چک شده و تنها ­می­توانند مبلغ آن را وصول کنند.
• اگر چک صادر شده دارای وعده باشد، یعنی تاریخ وصول چک به روز نباشد و برای وعده­ی مشخص شده­ای باشد (چندین هفته یا چند ماه آینده) و صادر کننده بتواند این را در دادگاه ثابت کند موجب حقوقی شدن چک می­شود.
• اگر چک در زمان صدور بدون تاریخ باشد و بعد دارنده­ی چک در زمان رجوع به بانک تاریخ را نوشته باشد، در این صورت امکان شکایت کیفری از صادرکننده نخواهد بود.
• اگر چک صادر شده همراه با شرط خاصی نوشته شده باشد. برای مثال چکی برای پرداخت وجهی مالی نوشته شده باشد اما شرط شده باشد که تنها پس از تحویل کالا و به نام زدن سند ( در صورتی که کالا سند داشته باشد) دارنده­ی چک امکان وصول آن را داشته باشد. اثبات وجود شرط می­تواند با نوشته پشت چک، قولنامه، یا استشهاد باشد. در صورت اثبات این امر در دادگاه چک حقوقی شده و امکان شکایت کیفری آن از بین می­شود.
• یکی دیگر از چک­های رایج که حقوقی می­شوند چک­های در وجه تضمین اند. در مفهوم اصلی چک برای انتقال پول صادر می­شود اما چک­هایی که در وجه ضمانتند برای یعنی به عنوان ضمانت برای انجام یک کار گرو گذاشته می­شوند. ضمانتی بودن چک در واقع خودش نوعی شرط داشتن است. و باید مثل یک شرط یا پشت چک نوشته شود و یا اینکه توسط استشهاد یا قولنامه­ای ذیل شود. به یاد داشته باشید که ضمانتی بودن یک چک در هر صورت قابلیت حقوقی آن را زائل نمی­کند و همچنان امکان وصول وجه آن وجود دارد.
• چک برای پرداخت بهره ربا باشد، در صورتی که چک برای پرداخت بهره ربا باشد و صادرکننده چک بتواند این مهم را در دادگاه ثابت کند، چک حقوقی شده و امکان شکایت کیفری از آن سلب می­شود.

طرح شکایت برای چک برگشتی

باید برای دعوی شکایت از چک برگشتی با در نظر گرفتن اینکه می­خواهید شکایت­تان کیفری باشد یا حقوقی، دادخواستی را به دادسرا تنظیم و تحویل دهید، هزینه­ی دادرسی بر اساس مبلغ چک محاسبه شده و از شما کسر می­شود. پس از یک جلسه دادرسی معمولا پس از یک هفته حکم صادر می­شود که برای هر دو طرف دعوا امکان اعتراض و درخواست تجدید نظر تا دو هفته وجود دارد. اگر شکایت حقوقی باشد اگر صادرکننده چک بتواند باید مبلغ را تا موعد مشخصی پرداخت کند در غیر این صورت از اموال او توقیف شده و مبلغ پرداخت می­شود. اگر شکایتتان کیفری بوده باشد، در صورت اثبات به غیر از پرداخت مبلغ به همان شیوه­ی فوق مربوط به دعوی حقوقی، بنا به مبلغ چک متهم می­تواند از چندماه تا چندسال به زندان محکوم شود.