جرم مزاحمت تلفنی و پیامکی

یکی از ابزارهای ساخته دست انسان که انقلابی در عرصه ارتباطات انسانی را رقم زد « تلفن » است. اما به مقتضای ذات همه  پدیده ها و مصنوعات ساخت دست بشر، این دستگاه سودمند و سایر دستگاههایی که با الهام در زمینه ارتباطات و مخابرات به کار گرفته میشوند، قابلیت استفاده در مسیر متضاد و تبدیل شدن به وسیله ای جهت بر هم زدن آرامش و آسایش فکری انسان را مورد سوء استفاده قرار گرفته، از هدف اولیه نیز دارند. کلیه این وسایل و تجهیزات میتوانند و ذاتی یک ماشین، یعنی راحتتر و بهتر زیستن انسان، فاصله گیرند. مصداق بارز این سوءاستفاده ها ایجاد مزاحمت و از بین بردن آسایش و آرامش سایر استفاده کنندگان و کاربران این دستگاه هاست . مزاحمت تلفنی به عنوان فرد اجلای این سوءاستفاده ها و شناخته شده ترین آنها در میان جامعه ایرانی است. قانونگذار ایران برای اولین بار و به دلیل شیوع روز افزون استفاده از تلفن و دستگاههای مشابه، از نیمه دهه هفتاد با اندیشه حمایت از کاربران و جلوگیری از تعدی به آسایش و امنیت روانی آنان به جرم انگاری ایجاد مزاحمت به وسیله این دستگاهها در ماده ۶۴۱ قانون مجازات اسلامی پرداخت.

مزاحمت تلفنی عبارتست از تماس افراد بدون آنکه طرف مقابل نیاز به تماس مزاحم داشته باشد و به دو بخش تقسیم میشود. اول بصورت ناشناس و قصد اعمال خواسته ها بصورت تفننی که اتلاف وقت نماید و یا فرضاً بدنبال مقاصدی باشد دوم آنکه قصد ارعاب، تهدید، فحاشی و موارد دیگری باشد که خواه بطور مستقیم مزاحم وارد عمل شود و یا فردی را تحریک کند که این عمل بعنوان مزاحمت تلقی میشود.

مطابق ماده ۶۴۱ قانون مجازات اسلامی (کتاب پنجم- تعزیرات) هرکس به وسیله تلفن یا دستگاه های مخابراتی برای اشخاص مزاحمت ایجاد کند علاوه بر مقررات خاص مخابرات، به حبس از یک تا شش ماه محکوم خواهد شد. مزاحمت لزوما نباید با تلفن صورت گیرد چه بسا به وسیله سایر دستگاه های مخابراتی نظیر تلفن همراه، نمابر و… انجام شود. مثلا مزاحم با ارسال برگه های سفید از طریق نمابر علاوه بر ایجاد مزاحمت، موجب ضرر مادی به جهت اتلاف برگه های نمابر شخص مورد مزاحمت بشود . با در نظر گرفتن واژه «دستگاههای مخابراتی» به صورت عام، مزاحمت از طرق دیگر مثل شبکه اینترنت را نیز می توان مشمول این ماده دانست.

همچنین با توجه به تبصره ۲ ماده ۱۴ قانون تاسیس مخابرات ایران برای مزاحمت تلفنی در بار اول تلفن شخص مزاحم یک هفته همراه با اخطار قطع می شود و برای بار دوم ارتباط تلفنی او برای سه ماه قطع و برای بار سوم ارتباط تلفنی او بطور دائم قطع می شود.

ارکان جرم مزاحمت تلفنی

عنصر مادی: جرم مزاحمت تلفنی این جرم ایجاد مزاحمت از طریق دستگاه های مخابراتی نظیر تلفن و موبایل می باشد.

عنصر روانی (معنوی): این جرم سوء نیت عام یعنی اطلاع از اینکه رفتار شخص خلاف قانون می باشد و این جرم نیاز به سوء نیت خاص ندارد.

روند رسیدگی به جرم مزاحمت تلفنی

روند رسیدگی با اعلام شکایت فرد مزاحم شونده به دادستانی (دادسرا) بوده که به دستور مقام قضائی جهت صحت و سقم و شناسائی مزاحم مراتب به مخابرات اعلام میشود.

نحوه شکایت از مزاحمت تلفنی و پیامکی

برای اقامه دعوای کیفری و یا شناسایی مزاحم از طریق مخابرات باید مالک خط تلفن مورد مزاحمت و مشترک مخابرات اقدام به تقدیم شکوائیه و پیگیری کند ولی این امر همیشه میسر نمی باشد زیرا ممکن است مالک اصلی به تازگی فوت نموده یا توانایی حرکت نداشته باشد ولی صحیح تر آن است دکه برای هرکس که ایجاد مزاحمت شده ادعای خود را مطرح کند خواه مالک خط تلفن و مشترک مخابرات باشد، خواه نباشد.برای شکایت می توانید امور ذیل را انجام دهید لیکن استفاده از تخصص یک وکیل و مشاور متخصص همواره توصیه می گردد:

۱-به دادسرا محل سکونت یا کار خود یعنی جایی که مزاحمت در آنجا رخ داده مراجعه کنید. روی یک برگه کاغذ یا فرم مخصوص شکایت خود را مطرح می کنید.

۲- بعد ازاین مرحله، با ارجاع شکایت به یکی ازشعبه های دادیاری یا بازپرسی، با نامه ای که دادگاه خطاب به کلانتری برای تکمیل کردن تحقیقات می نویسد، کلانتری از مخابرات در خصوص این شماره تلفن استعلام می گیرد . ممکن است این استعلام به طور مستقیم از سوی دادگاه خطاب به مخابرات ارسال شود، اما بخش اولیه کار در این مرحله شناسایی مزاحم است.

پس از مشخص شدن شماره تلفن توسط مخابرات ، از سوی دادسرا برای آن نشانی و صاحب خط تلفن اخطاریه ارسال می شود و دادسرا ایشان را احضار و تحقیق می کند. اگر فرد در مرحله اول در دادسرا یا کلانتری حاضر نشود ، برای بار دوم نیز برای او اخطاریه ارسال می شود و در نهایت با عدم حضور وی، برای بار سوم در صورتی که دادستان دلایل جرم را قوی تشخیص دهد، برای او حکم جلب صادر می شود.

۳- در مرحله اخر مرحله تحقیقات جرم مزاحمت تلفنی بازپرس فرد مزاحم را احضار و از وی بازجویی می کند.اگر دلایل متقن مستندی مبنی بر محکومیت وی باشد ، پرونده با صدور کیفر خواست برای صدور رای به دادگاه فرستاده می شود.

اثبات مزاحمت تلفنی

یکی از راه های اثبات مزاحمت تلفنی، استناد به صدای ضبط شده است. صدای ضبط شده در رسیدگی به یک پرونده دلیل محکمی نیست ولی اماره محسوب می شود و گاهی دادیاران ، بازپرس ها یا قضات این مساله را نمی پذیرندچون ممکن است با توجه به پیشرفت تکنولوژی ، صدای ضبط شده ساختگی باشد. اما اگر مقام قضایی از طریق شیوه هایی همچون تطبیق صدای ضبط شده با صدای متهم قانع شود که این صدا به فرد مزاحم تعلق دارد و اگر شهود در این زمینه شهادت دهند یا فرد متشاکی اعتراف کند، پرونده با کیفر خواست به دادگاه ارسال می شود.