مقدمه
از گذشته تا به امروز، همواره یک سری از افراد به دلیل به قتل رساندن شخص و یا اشخاص دیگری مجبور به پرداخت دیه بوده اند. بسیاری از افراد ممکن است به دلیل نداشتن تمکن مالی به دنبال دانستن این قضیه باشند که آیا پرداخت دیه به خانواده مقتول از جانب بیت المال امکان پذیر است؟
اگر در زمره افرادی هستید که این سوال حسابی ذهن شما را به خود مشغول کرده؛ سایت درستی را برای کسب اطلاعات تکمیلی در این خصوص انتخاب کرده اید.
پرداخت دیه از بیت المال
دیه یکی از مجازات های مالی می باشد. در ابتدای هر سال شمسی مقام معظم رهبری مبلغ دیه را مشخص کرده و به قوه قضاییه جهت تایید و تصویب ابلاغ می کند. زمانی که یک فرد به عمد و یا سهوا شخصی را به قتل برساند باید این مبلغ را به خانواده ولی دم پرداخت نماید. در بسیاری از مواقع این امکان وجود دارد تا دیه از طرف بیت المال به خانواده مقتول پرداخت شود.
- حالت اول
بر اساس ماده ۱۵۶ قانون مجازات های اسلامی و تبصره ۳ اگر شخص دیوانه ای به یک فرد حمله کند و قصد آسیب به او را داشته باشد؛ اگر فرد مضروب در این کش و قوس مرتکب قتل شود؛ دیه شخص دیوانه توسط بیت المال پرداخت می شود. البته به یاد داشته باشید که در حالت کلی در صورتی که شخصی مورد حمله قرار گرفته باشد دست به قتل مهاجم بزند؛ بیت المال هیچ وظیفه ای در قبال پرداخت دیه این شخص نخواهد داشت.
- حالت دوم
طبق ماده ۳۳۳ قانون مجازات های اسلامی، در صورتی که لوث بین دو و یا چند نفر به صورت مشترک ثابت شود؛ قاضی از آن ها می خواهد تا نسبت به بی گناهی خود سوگند یاد کنند. اگر تمامی افراد مظنون به قتل سوگند یاد کنند که دچار هیچ خطایی نشده اند؛ دیه شخصی که به قتل رسیده است باید از جانب بیت المال پرداخت شود. در این میان اگر یک و یا چند نفر از مظنونین از قسم خوردن امتناع کنند، باید تمام و کمال دیه فرد مقتول را پرداخت کنند.
- حالت سوم
اگر جنازه یک فردی در خیابان ها و معابر عمومی یافت شود و قاتل وی مشخص نباشد؛ بیت المال موظف به پرداخت دیه شخص می باشد. البته فراموش نکنید که حتی اگر شخص بر اثر تصادف نیز به قتل رسیده باشد و فرد قاتل مشخص نباشد، دیه وی بر عهده بیت المال است.
- حالت چهارم
بر طبق ماده ۴۷۳ قانون مجازات های اسلامی که در سال ۱۳۹۲ تصویب شد؛ اگر مامور در حین انجام وظیفه خود مرتکب به قتل یک شخص دیگر شود؛ پرداخت دیه شخص مقتول به عهده بیت المال می باشد. البته فراموش نکنید که اگر شخص مقتول دانسته پا به یک منطقه ممنوعه بگذارد؛ هیچ دیه ای برای وی در نظر گرفته نمی شود. در نقطه مقابل اما، اگر از این قضیه بی خبر باشد بیت المال باید این مبلغ را به صورت تمام و کمال به خانواده وی پرداخت کند.
- حالت پنجم
اگر یک جنایت عمدی و یا غیر عمدی توسط یک فردی اتفاق افتاده باشد و دسترسی به وی به دلایل مختلفی همچون فرار و مرگ امکان پذیر نباشد؛ پرداخت دیه از اموال وی به خانواده ولی دم پرداخت می شود. در صورتی که مال و اموال شخص قاتل به اندازه دیه مقتول نباشد، پرداخت این مبلغ بر عهده بیت المال می باشد.
- حالت ششم
در صورتی که یک مصدوم مجهول الهویه بر اثر صدمات غیر عمد فوت کند و هویت وی حتی بعد از مرگ نیز مشخص نشود؛ دادگاه موظف است دیه این شخص را در بیت المال حفظ نماید. هر زمانی که اولیای دم شخص مقتول پیدا شود، دادگاه موظف است با اطمینان پیدا کردن نسبت به این موضوع این مبلغ را از صندوق بیت المال پرداخت نماید.
آیا در ماه های حرام نیز بیت المال وظیفه ای در قبال پرداخت دیه دارد؟
در مورد این موضوع میان فقها اختلاف نظر وجود دارد. عده‌ای بر این باور هستند که به منظور جلوگیری از اسراف مبلغ بیت المال، نیاز است تا در این ماه‌ها نیز همچون ماه‌های دیگر سال یک مبلغ مشخص پرداخت شود. در نقطه مقابل سایر فقها این عقیده را دارند که باید پرداخت دیه در ماه های حرام نیز به صورت تمام و کمال پرداخت شود.
کلام پایانی
در این محتوا در مورد این موضوع که چه زمانی پرداخت دیه مقتول از بیت المال پرداخت می شود؛ صحبت شد. اگر در هر کجای پرونده حقوقی خود به مشکل برخورد نمودید می توانید با گروه وکلای ره جویان عدالت در ارتباط باشید. وکلای فعال در این مجموعه به خوبی با مسائل حقوقی آشنا هستند و می توانند مشکل شما را به بهترین شکل ممکن حل نمایند. برای کسب اطلاعات بیش تر با ما در ارتباط باشید.