برای اینکه موضوع فریب در ازدواج مطرح شود و پیگیری‌های لازم در این باره انجام گیرد، دخالت یک وکیل خانواده آگاه و کاربلد در این حوزه، لازم و ضروری است. چرا که؛ موضوع وعده دروغ در ازدواج باید از نکات مختلف مورد بحث و بررسی قرار گیرد تا بتوان گفت؛ جرمی صورت گرفته است یا خیر؟ به همین دلیل معرفی بهترین و متخصص‌ترین وکلای تهران کاری است که در مجموعه ره جویان عدالت دنبال می‌شود. افراد نیز، با این آگاهی بهتر می‌توانند راه خود را پیدا کرده و در جهتِ درستی قدم بردارند.
آیا (وعده ازدواج) جرم است؟
در مبحث نامزدی و یا وعده به ازدواج، طبق ماده ۱۰۳۵ قانون مدنی و ۹ قانون مسئولیت مدنی، تنها به این خاطر که قول و قراری برای ازدواج گذاشته شده است نمی‌توان شکایتی در این خصوص انجام داد. به بیان ساده‌تر؛ اگر هر یک از طرفین به طرف مقابل خود، وعده‌ای مبنی بر ازدواج بدهد، اما بنا به دلایلی شرایط ازدواج فراهم نشود، هیچ شکایتِ قابل رسیدگی وجود ندارد که مورد بررسی قرار گیرد. درست است که وعده به ازدواج جرم ندارد اما اگر پسر یا دختر وعده ازدواج به، دیگری داده باشد، تنها در این صورت است که می‌توان از او من باب اصل ۴۰ قانون اساسی که عبارت است از «هیچ کس نمی تواند اعمال حق خویش را وسیله اضرار به غیر یا تجاوز به منافع عمومی قرار دهد.» همچنین ماده ۱ قانون مسئولیت مدنی « هرکس بدون مجوز قانونی عمداً یا در نتیجه بی احتیاطی به جان یا سلامتی یا مال یا آزادی یا حیثیت یا شهرت تجارتی یا به هر حق دیگر که به موجب قانون برای افراد ایجاد گردیده لطمه ای وارد نماید که موجب ضرر مادی یا معنوی دیگری شود مسئول جبران خسارت ناشی از عمل خود می باشد» در صورتی که از لحاظ روحی، روانی، معنوی آسیب دیده باشند مطالبه خسارت نمایند.
حال فریب در ازدواج به چه معنا است؟ شما پسری را تصور کنید که برای ازدواج با دختر مورد علاقه‌اش خود را به دروغ در جایگاه یک پزشک قرار می‌دهد، یا اینکه دختری تنها صرف به دست آوردن یک پسر، با گریم و آرایش‌های فراوان برای پوشاندن یک نقص مهم، سعی در تغییر دادن چهره خود دارد. هر دو این افراد مرتکب جرم شده‌اند. چرا که؛ شخص مقابل با همان جایگاه شغلی و با همان شخصیت و کاراکتری که در آن لحظه مشاهده کرده، راضی به ازدواج شده است. در حالی که شاید اگر جایگاه و صورت فرد تغییر کند، این رابطه به ازدواج منجر نشود.
نکته مهم در موضوع تعهد یا وعده ازدواج
نکته‌ای هم در این باره وجود دارد و آن هم این است که حتی اگر طرفین در زمان تعهد به ازدواج، وجه التزامی هم مشخص کرده باشند در صورت امتناع هر یک از طرفین، مطالبه وجه التزامی هم ممکن نمی‌باشد. به بیان ساده‌تر، احتمالا دختر یا پسر چنین قراری داشته باشند که اگر هر یک از آنها از ازدواج خودداری کند باید مبلغ تعیین شده را به دیگری بپردازد. برای چنین قول و قرارهایی قانونی به منظور شکایت یا طلب حق وضع نشده است. فریب در ازدواج علاوه بر اینکه حق فسخ ازدواج را برای طرف مقابل فراهم می‌کند، بلکه طبق ماده ۱۱۲۷ مدنی و ۶۴۷ قانون مجازات، جرم محسوب شده و جزای کیفری دارد.
آیا فریب در ازدواج جرم دارد؟
قانون مدنی به طور کامل به موضوع فریب در ازدواج طبق ماده ۱۱۲۸ قانون مدنی این مطلب را توضیح می‌دهد که اگر در هر یک از زوجین، صفات مخصوصی قابل انتظار باشد ولی پس از ازدواج این صفات مشاهده نشود، طرف دیگر حق فسخ را برای خود فراهم کرده است.
ماده اختصاص یافته برای وعده به ازدواج ماده ۶۴۷ قانون مجازات اسلامی و ۱۱۲۷ قانون مدنی است که گفته شد اگر منجر به فریب نشود، جرم ندارد. اما اگر همزمان با این نوع اغفال؛ جرم‌های دیگری مانند روابط نامشروع، اخاذی و یا کلاهبرداری صورت گیرد، از ماده ۱۱۲۱ تا ۱۱۲۸ قانون مدنی و همان مجازات تدلیس یا فریب در ازدواج کمک گرفته می‌شود.
به طور کلی اگر شخصی موضوع اغفال در ازدواج را بدون توجه به عواقب آن، انجام دهد، مطمئنا در آینده‌ای نزدیک فریب در ازدواج را نیز مرتکب خواهد شد. هر نوع گفتار، رفتار، برگزیدن صفات دروغین و اعمال متقلبانه جزء موارد فریب در ازدواج بوده و جرم قانونی دارد. چرا که؛ بحث گول خوردن یک نفر در میان است که اگر فریب نمی‌خورد ممکن بود موقعیت حاضر را قبول نکند.
چرا فریب در ازدواج مجازات دارد؟
فریب در ازدواج یک عمل ناپسند می‌باشد که دختر یا پسر به واسطه صفات دروغین، فرد مقابل را ترغیب به ازدواج کرده است. در این حالت فرد فریب خورده به خاطر اعتماد به فریب دهنده، قبول کرده تا ازدواج کرده و با همان تصورات خود ادامه زندگی مشترک را داشته باشد. پس منطقی است که اگر فریب با صفات دروغین منجر به ازدواج شده به عنوان جرم محسوب شود.
اما در موضوع تعهد به ازدواج، هیچ وصلتی رخ نداده و طرفین فقط، به یکدیگر وعده داده‌اند ولی به ازدواج ختم نشده است. در این صورت اگر پسر، فریب دهنده باشد می‌تواند این ادعا را داشته باشد که “من تصور می‌کردم می‌توانم یک زندگی مشترک را به راحتی و تنهایی اداره کنم، اما حال می‌بینم که نمی‌توانم از لحاظ مالی زیر بار چنین مسئولیتی بروم” در این صورت هیچ جرمی صورت نگرفته و دختر هم نمی‌تواند ادعایی داشته باشد. البته همانطور که قبل‌تر هم گفته شد؛ اگر این مورد با جرایم دیگری همراه باشد، باید پیگیری‌های لازم صورت گیرد.
برای شکایت در خصوص فریب در ازدواج باید به کجا مراجعه کرد؟
دادگاه کیفری همان مکانی است که اگر فریبی در ازدواج صورت گرفته باید به آنجا مراجعه شود. علاوه بر این، اقدام از کلانتری و وجود تاییدیه‌های شاهدان، گزارش، تهیه شده و به بازپرس در دادسرا فرستاده می‌شود.
همانطور که گفته شد؛ تعهد به ازدواج جزء جرایم نیست اما برای فریب در ازدواج وارد است. البته اگر فریب در ازدواج منجر به گذشتِ فریب خورده شود، دادگاه طبق ماده ۲۷ قانون مجازات اسلامی تخفیف در مجازات را مورد توجه قرار می‌دهد.
