مطالبه ثمن معامله

بیع یا خرید و فروش یکی از عقود رایج بین اشخاص می باشد که برای نقل و انتقال اموال مورد استفاده قرار می گیرد. این عقد به لحاظ حقوقی باعث انتقال مالکیت می شود و از این رو قسمت عمده ای از فعالیت های اقتصادی در جامعه پیرامون این عقد و قرارداد شکل می گیرد. از خرید و فروش های کوچک همانند خرید از سوپر مارکت تا معاملات عمده همانند خرید آپارتمان و اتومبیل و غیره و تحت شروط و مفاد این قرارداد قرار می گیرد. هر چند خیلی از معاملات مربوط به خرید و فروش به صورت نقدی صور ت می گیرد اما همیشه هم به این صورت نمی باشد.
در مواردی ممکن است طرفین قرارداد بیع یا همان خرید و فروش را منعقد نمایند و ثمن معامله یا همان پولی که بابت خرید کالا پرداخت می شود را به صورت اقساط قرار دهند، احتمال این که خریدار مرتکب نقض تعهد گردد و ثمن معامله را پرداخت ننماید وجود دارد. در این موارد فروشنده باید ثمن معامله را از وی مطالبه نماید.

نحوه مطالبه ثمن معامله

مطالبه ثمن معامله می تواند از طریق اظهارنامه و سپس طرح دعوا صورت پذیرد. فروشنده می تواند بدواً از طریق اظهارنامه رسمی به وی اخطار دهد که ثمن معامله را پرداخت نماید و چنانچه پس از ارسال اظهارنامه، خریدار مبادرت به پرداخت ثمن ننماید، فروشنده باید دعوای مطالبه ثمن را مطرح نماید. طرح چنین دعوایی مستلزم پرداخت هزینه دادرسی معادل ۳٫۵ درصد کل مبلغ ثمن می باشد. به عنوان مثال اگر ثمن معامله ۵۰۰ میلیون تومان باشد، خریدار باید ۱۷٫۵ میلیون تومان به عنوان هزینه دادرسی پرداخت نماید در غیر اینصورت به این دعوی در دادگاه رسیدگی نخواهد شد . البته فروشنده می تواند همزمان با دادخواست مربوط به پرداخت ثمن دادخواست اعسار از پرداخت هزینه دادرسی نیز تقدیم دادگاه نماید و چنانچه احراز گردد که فروشنده توانایی پرداخت هزینه دادرسی را ندارد، دادگاه موقتاً وی را از پرداخت هزینه دادرسی معاف می نماید.
نکته بعدی در این خصوص این است که چنانچه فروشنده دعوای مطالبه ثمن را مطرح نماید خریدار باید اثبات نماید که ثمن را به طریقی به فروشنده پرداخت نماید در غیر اینصورت محکوم به پرداخت ثمن معامله و نیز هزینه های دادرسی می گردد. به محض این که چنین رأی قطعی گردد فروشنده می تواند در خواست اجرای رأی بنماید و در این راستا می تواند اموال خریدار را توقیف و از محل آن طلب خود بابت ثمن را مطالبه نماید.
همانطور که در بند قبلی گفته شد اثبات این که فروشنده ثمن معامله را دریافت نموده بر عهده خریدار می باشد اما نکته بسیار مهمی نباید مورد فراموشی قرار گیرد و آن این است که معمولاً در خصوص معاملات مهم از جمله فروش آپارتمان یا اتومبیل سندرسمی قطعی بیع تنظیم می گردد و سردفتر اسنادرسمی از فروشنده پرسش می کند که آیا ثمن را دریافت نموده است یا خیر در این صورت تکلیف ثمن مشخص می شود. اما ممکن است چنین پرسشی از سوی سردفتر مطرح نگردد. در چنین موردی چنانچه فروشنده ثمن را دریافت نکرده باشد اثبات عدم دریافت ثمن دشواریا غیر ممکن خواهد شد زیرا در سندرسمی قید می گردد که فروشنده اقرار داشته که ثمن را بطور کامل دریافت نموده است و در این مورد چون اقرار فروشنده در سند رسمی دارای اعتبار می باشد ادعای مربوط به عدم دریافت ثمن مؤثر نبوده و حکم به ضرر فروشنده صادر خواهد شد. بنابراین ضرورت دارد در این خصوص فروشنده دقت کافی را داشته باشد تا متضرر نگردد.