مهریه عقد موقت چه شرایطی دارد؟

عقد موقت یکی از انواع شرعی عقد در دین اسلام است که امروزه نیز در کشور ما اجرا می­شود و رکن اساسی آن مهریه می­باشد. همانطور که از خطبه­ی شرعی مربوط به  عقد موقت نیز بر می­آید، عقد موقت، عقدی است که در مدت معلوم و با مهریه معلوم است. در عقد موقت، مهریه رکن اساسی است و اگر صیغه­ی عقد موقتی جاری شود اما مهریه ­ی آن مشخص نباشد، آن عقد موقت باطل است. مقدار مهریه­ ی عقد موقت نیز مانند عقد دائم می­تواند به هر مقدار و میزانی باشد و تنها توافق طرفین است که اهمیت دارد.

حق دریافت مهریه

حق دریافت مهریه، حتی در عقد موقت، یک حق دائمی است به طوری که حتی پس از مرگ زوجه، در صورتی که مهریه­ ی خود را دریافت نکرده باشد، همچنان حق او باقی می­ماند و حتی قابل پیگیری توسط وراث است. صیغه­ ی عقد هم در دفاتر ثبت ازدواج هم به طور سنتی برای محرمیت در خانه­ ها خوانده می­شود، برای صیغه­ ی عقد موقت نیز، علاوه بر رضایت طرفین و مشخص کردن زمان و مهریه،  شهود و در مواقع مورد نیاز، اجازه ­ی پدر دختر واجب است.

از نظر قانونی، برای دریافت مهریه­ ی عقد موقت، می­توان آن را در دو دسته­ ی کلی قرار داد:

چنانچه دو نفر صیغه عقد موقت را جاری کرده باشند، مرد از لحظه­ ی خوانده شدن صیغه­ی عقد، باید مهریه را پرداخت کند و مدیون به زن است.

• عقد موقتی که در دفترخانه­ی ثبت ازدواج به ثبت رسیده و دارای صیغه نامه است. که در این صورت زوجه در هر زمانی، حتی پس از پایان یافتن مدت عقدش، می­تواند به دفتر ازدواج مراجعه کرده و از دفترخانه اجرائیه­ای دریافت نماید که برای شوهرش نیز ابلاغ می­شود. اگر شوهر به این ابلاغ پاسخ نداد، زوجه می­تواند به همراه اجرائیه به اداره اجرائیات ثبت محل سکونت مراجعه کرده و طلب مهریه­ کند که در این صورت امکان توقیف اموال شوهر نیز وجود دارد. بر اساس قانون حمایت از خانواده، ثبت عقد موقت در حالت­هایی که زوجه باردار باشد یا شرط ضمن عقد شده باشد، الزامی است.
• دسته­ی دوم صیغه­های عقد موقتی هستند که در دفاتر ازدواج ثبت نشده باشند و به صورت شفاهی و سنتی در اماکن دیگر مانند خانه یا مساجد خوانده شده باشند. در این صورت زن باید به دادگاه مراجعه کند و نیاز به اثبات وجود صیغه­ی عقد موقت به دادگاه توسط اقرار و شهادت شهود و یا اقرار خود زوج دارد. همچنین مهریه نیز هست . بعد از اثبات نکاح موقت مهریه قابل مطالبه می باشد.

مهرالمثل در عقد موقت

مهرالمثل به مهریه­ ای می­گویند که مربوط به  عقد ازدواجی دائمی  است که در آن مهریه دارای شبه و مشکل است و گویا نیست و یا به درستی تعیین نشده باشد. در این صورت چنانچه زوجین با یکدیگر رابطه ­ی زناشویی برقرار نموده باشند، زن می­تواند از دادگاه درخواست مهرالمثل نماید و دادگاه با توجه به شأن و جایگاه زوجه و شرایط او از جمله تحصیلات، جایگاه خانوادگی و شغل او و همچنین سن و داشتن ازدواج پیشین یا دوشیزه بودن، مبلغی را به عنوان مهریه­ی در شأن زن تعیین می­کند که به نام مهرالمثل شناخته می­شود. ولی اگر زوجین رابطه­ی زناشویی نداشته باشند، مهرالمثل قابل طرح در دادگاه نمی­باشد.

لازم به ذکر است که مهرالمثل ویژه ازدواج دائم است و شامل عقد موقت نمی باشد.

ابراء و بخشش مهریه در عقد موقت

در عقد موقت نیز زن همانطور که در عقد دائم اجازه دارد، می­تواند مهریه­ی خود را به هردلیلی، به صورت کامل یا حتی بخشی از آن را ببخشد و بخش دیگری را طلب کند. در هر صورت مهریه­ حقی است که زن داراست و تصمیم درباره­ ی آن به طور کلی بر عهده­ ی خودش می­باشد. برای بخشیدن مهریه، با مراجعه به دفاتر ثبت، سند ابراء یا بذل،هبه …. تنظیم می­نمایند. در صورت ثبت ابراء برای زن امکان مطالبه­ ی دوباره­ ی مهریه میسر نمی­باشد.

اگر مهریه­ی زن عین معینی باشد  و زن آن را ببخشد، بعد­ها می­تواند با در نظر گرفتن قوانین هبه، آن را پس بگیرد و دوباره ادعای طلب مهریه ­ی خود را داشته باشد. برای مثال، اگرچه ممکن است مرد از بخشیده شدن مهریه ­ی زن سند قابل استناد نداشته باشد و بعد مجبور به اثبات آن در دادگاه باشد. در این صورت یا زن باید در دادگاه اقرار کند و یا مرد باید با معرفی شهود و شهادت آن­ها این را اثبات نماید، اما مهم­ترین راه اثبات، اقرار زوجه می­باشد.