فسخ نکاح همانند طلاق می تواند یکی از راه های اتمام عقد نکاح باشد، هرچند تفاوت هایی بلحاظ محتوایی با هم دارند اما شباهت آنها این است که هر دو باعث اتمام عقد نکاح می شوند. در خصوص فسخ نکاح نکته قابل ذکر این است که علل ناشی از فسخ نکاح در قانون صراحتاً ذکر شده است و چنانچه علت آن بطور مشخص وجود نداشته باشد امکان فسخ نکاح وجود نخواهد داشت.
آنچه امکان فسخ نکاح را می دهد بیشتر مبتنی بر عیوبی است که ممکن است هر یک از زوجین داشته باشند. عیوبی که مختص مرد می باشد در ماده ۱۱۲۲ قانون مدنی بر شمرده شده است و به موجب آن چنانچه مرد دچار عارضه ای باشد که امکان انجام عمل زناشویی را از وی سلب نماید به زن حق فسخ عقد نکاح با تأیید دادگاه را می دهد.
۱- عنن-> ناتوانی مرد در نعوظ به شرط آن بعد از گذشت مدت یکسال از تاریخ رجوع زن به دادگاه بر طرف نشود دقت نمائید چنانچه این عیب حتی پس از عقد بوجود آید باعث ایجاد حق فسخ برای زن خواهد شد.
۲- خصاء که عارضه مربوط به اخته شدن مرد است.
۳- مقطوع بودن آلت تناسلی به نحوی که امکان انجام عمل زناشویی فراهم نباشد.
ممکن است برخی از عیوب در زن نیز وجود داشته باشد که باعث ایجاد حق فسخ برای مرد می گردد که قانونگذار آنها را در ماده ۱۱۲۳ قانون مدنی بر شمرده است.
۱- قرن که استخوانی است در فرج که مانع انجام عمل زناشویی می شود.
۲- جذام که به بیماری خوره نیز معروف است.
۳- برص: نوعی بیماری پوستی است که بر اثر آن لک های معمولاً بزرگ سفید یا سیاه در بدن پدید می آید.
۴- افضاء که یکی شدن مجرای اداری و حیض را افضاء می گویند.
۵- نابینایی از هر دو چشم
زن و مرد یک عیب مشترک نیز دارند که در صورت احراز آن باعث ایجاد حق فسخ برای هر یک از زوجین می گردد و آن جنون می باشد. جنون یک مفهوم حقوقی روانشناسی است و تشخیص آن در حوزه علم روانشناسی می باشد بنابراین چنانچه پس از احراز امر به پزشکی قانونی محرز گردد که شخص مجنون می باشد این امر می تواند از جمله دلایل فسخ نکاح باشد.
نکته مهم در این خصوص این است که صرف وجود چنین دلایلی موجب فسخ عقد نکاح نخواهد شد بلکه باید دادگاه پس از بررسی احراز نماید که علت فسخ موجود بوده و با احراز آن حکم به فسخ نکاح خواهد داد.
در خصوص تفاوت های طلاق با فسخ نکاح باید گفت همانطور که در ابتدای این بحث مطرح شد دلایلی که بوسیله آن ایجاد حق فسخ می گردد توسط قانونگذار شمرده شد و به جز آن امکان ایجاد حق فسخ وجود ندارد.
دوم این که برای محقق شدن طلاق باید صیغه طلاق به طور تشریفاتی جاری گردد در حالیکه در فسخ به این صورت نمی باشد .
تفاوت سوم این است که طلاق از حقوق مرد است و زن صرفاً در صورت اثبات شرایط خاص می تواند از دادگاه حکم طلاق بگیرد در حالی که در فسخ نکاح به این صورت نمی باشد و فسخ صرفاً بر مبنای عللی که در بالا گفته شد تحقق می پذیرد.
