در واقع طلاق، به پایان دادن نکاح دائم و جدایی شرعی و قانونی زوجین اطلاق می گردد. به طور کلی بررسی احوال شخصی انسان ها مانند ارث، طلاق و نکاح بر اساس قوانین مذهب زن و شوهر صورت می گیرد. طلاق از دید مذاهب، با استناد به آیات قرآن امری جایز به شمار می رود و بایستی مطابق با شرایط خاصی انجام گیرد. قوانین طلاق و نکاح در فقه عامه و مذاهب اهل سنت با فقه امامیه تفاوت هایی دارد. با توجه به وجود تعداد زیادی از مسلمانان اهل تسنن در کشورمان، تصمیم گرفتیم در این مقاله در رابطه با طلاق اهل سنت صحبت کنیم.
انواع طلاق اهل تسنن کدامند؟
طلاق از دیدگاه فقه در اهل سنت، دارای دو نوع بدعی و سنی می باشد. طلاق بدعی فاقد شرایط صحت طلاق از دیدگاه اسلام بوده و صحیح نیست و در واقع نوعی طلاق بدعت گذاری شده محسوب می شود. در حالی که طلاق سنی بر اساس مقررات اسلامی بوده و از کلیه شرایط صحت طلاق بر طبق قوانین اسلامی برخوردار است. لازم به ذکر است که منظور از طلاق سنی همان طلاق اهل سنت نبوده و تفاوت هایی بین طلاق اهل سنت با طلاق امامیه وجود دارد.
انواع طلاق سنی
طلاق سنی دارای دو نوع باین و رجعی می باشد.
- طلاق باین: از اقسام طلاق باین می توان به موارد زیر اشاره کرد.
۱-طلاقی که در آن شوهر حق رجوع به همسر مطلقه خود را ندارد.
۲-طلاق زنی که هیچ نزدیکی با شوهرش نداشته باشد.
۳- طلاق زن یائسه
۴- طلاق زنی که هنوز به سن حیض نرسیده باشد.
۵- طلاق زنی که طلاق خلع و مبارات داده شده است.
۶- در صورت عدم رجوع زن در زمان عده به بذل خود و همچنین طلاق زنی که با شرایط سه بار طلاق داده شده است.
- طلاق رجعی: در این طلاق، مرد حق رجوع به همسر مطلقه خود را در زمان عده دارد، بی آنکه به عقد ازدواج جدید نیازی باشد. طلاق رجعی نیز دارای دو نوع عدّی و سنی به معنای اخص می باشد.
طلاق عدّی: در این طلاق، مرد همسر خود را به شرایط طلاق داده و سپس در زمان عده پس از رجوع به وی و نزدیکی با او، وی را طلاق دهد.
طلاق سنی به معنای اخص: در طلاق رجعی، مرد به همسر خود در زمان عده رجوع نکرده باشد. البته طلاق رجعی تنها به این دو نوع ختم نشده و پطلاقی که مرد به همسر خود در زمان عده رجوع کند، ولی آمیزشی با وی نداشته باشد نیز جزء طلاق رجعی محسوب می گردد.
انواع طلاق بدعی
در ادامه به انواع طلاق بدعی اشاره خواهیم کرد:
۱-سه طلاقه کردن زن، بدون هیچگونه رجوعی بین طلاق ها. البته یک طلاق در چنین شرایطی واقع خواهد شد.
۲-طلاق زن غیر حامله در حال نفاس یا حیض، در حالی که شوهرش با وی آمیزش کرده و نیز در کنار همسرش حضور داشته باشد و یا یک زوج غایب باشد. اما تا مدت پاکی فعلی زن به پاکی بعدی صبر نکند.
۳-طلاق زن در پاکی که همسرش با او نزدیکی داشته و زن، حامله، نابالغ یا یائسه نباشد.
جدایی زوجین در مذاهب اهل تسنن چه شرایطی دارد؟
در رابطه با شرایط طلاق اهل سنت باید بگوییم که انجام این کار در حال حیض حرام بوده و همچنین نیازی به وجود شاهد بر خلاف فقه امامیه نیست. فقط در رجوع مرد در طلاق رجعی است که حضور شاهد ضروری می باشد. البته از دید مذهب حنفی به عنوان تنها مذهب اهل سنت، وجود شاهد در هنگام رجوع امری مستحب به شمار می رود.
در فقه حنفی، حنبلی و مالکی، سه طلاق در یک لفظ حرام بوده و صحیح نیست. در حالی که سه طلاق در یک لفظ از دیدگاه کلیه مذاهب اهل سنت صحیح است. همچنین با اینکه طلاق رجعی در حال نفاس و حیض و طلاق در طهر مواقعه به عنوان طلاق معصیتی، بدعی، بدعتی و شیطانی شناخته می شوند و از دیدگاه بیشتر مذاهب اسلامی ممنوع هستند، اما این نوع طلاق در مذهب حنفی صحیح و معتبر تلقی می گردد.
به طور کلی در رابطه با شرایط طلاق اهل سنت باید بگوییم که:
- وجود شاهد نکاح و ازدواج در اهل سنت واجب بوده، در حالی که برای طلاق به شاهد نیازی نیست.
- در رابطه با طلاق در حال حیض در اهل سنت باید گفت که این مورد با استناد به قاعده الزام پذیرفته خواهد شد.
- علاوه بر آن، اهل سنت، صحیح بودن طلاق در غیر طهر مواقعه را معتبر نمی داند. حال در صورت طلاق دادن زوجه توسط فردی از اهل عامه در طهر مواقعه، با توجه به درست بودن طلاق از نظر آنها، امکان ازدواج با آن زن پس از پایان عده وجود دارد. همچنین اهل تسنن شرط شیعه را که بر اساس آن طلاق باید در دوران طهر یا غیر قاعدگی صورت گیرد و در آن دوران نیز هیچگونه رابطه زناشویی اتفاق نیفتد را در احکام خود ندارند.
- از دیدگاه اهل سنت موضوع سه طلاقه کردن یعنی اینکه فردی سه مرتبه همسر خود را طلاق دهد و در یک لحظه سه بار بگوید، طلاقت دادم، طلاقت دادم، طلاقت دادم، صحیح می باشد.
- طلاق از دید اهل سنت در حالت مستی مرد صحیح است.
- از دیدگاه اهل سنت، طلاق تحت شرایط اکراه و اجبار صحیح است. به عبارت دیگر، در صورتی که مرد به اجبار سبب طلاق همسرش شود، این طلاق در اهل تسنن صحیح است.
طلاق از طرف مرد در مذاهب اهل سنت
طلاق به عنوان جزئی از حقوق مرد در کلیه مذاهب اسلامی و بر اساس آیه ای از سوره بقره به شمار می رود. همچنین اعتقاد مذاهب عامه نیز در این رابطه این است که در صورت عدم تمایل مرد به ادامه زندگی، عملاً زندگی از بین خواهد رفت. البته طلاق قضایی و طلاق تفویض شده نیز در فقه عامه مطرح بوده که معمولاً توسط زن درخواست می شود. همچنین طلاق تفویض شده در فقه عامه کاملاً درست بوده و در فقه شافعی نیز به عنوان حقوق مرد تلقی می شود و امکان تفویض این حق به شخص ثالث یا زوجه از سوی مرد وجود دارد.
طلاق از طرف زن در مذاهب اهل سنت
یکی از تفاوت های مذهب شافعی با فقه امامیه این است که در فقه امامیه مردی که از پرداخت نفقه زوجه امتناع می ورزد، به زن خود اجازه طلاق را به جهت عدم پرداخت نفقه می دهد. در حالی که در فقه شافعی در صورت عدم توانایی مالی مرد و معسر بودن وی، زن می تواند درخواست طلاق ارائه دهد. از سوی دیگر، اگر مرد مشکل مالی در پرداخت نفقه نداشته باشد. اما با این حال از دادن نفقه اجتناب کند، در اینجا دیگر به زن حق طلاقی تعلق نمی گیرد. علاوه بر آن، در فقه حنفی، عدم پرداخت نفقه، سبب حبس زوج نشده و همچنین زن نمی تواند به دلیل غیبت مرد و رفتار نامناسب وی طلاق بگیرد.
جمع بندی
در این مقاله به بررسی مسئله طلاق در اهل سنت و شرایط آن پرداختیم. مؤسسه ره جویان عدالت با دارا بودن وکلای مجرب و متخصص می تواند یاریگر شما در طلاق توافقی، طلاق از طرف مرد یا زن در اهل سنت باشد.
