زندگی امروزی اکثر قریب به اتفاق انسان ها از ۲ بخش مجازی و حقیقی تشکیل شده است. به همین دلیل است که فضای مجازی یا فضای سایبری (Cyberspace) نیز باید مانند فضای حقیقی تابع قوانینی خاص باشد. طبیعی است هر فردی به هر دلیل این قوانین را نقض کند مرتکب جرایم سایبری شده است. البته این جرایم را گاهی با عنوان جرایم اینترنتی نیز در نظر می گیرند که در واقع به یکدیگر بسیار نزدیک هستند. اما اگر عمیق تر به این موضوعات دقت شود متوجه می شوید جرایم اینترنتی از انواع جرم های سایبری مفهومی عام تر و فراگیرتر دارند. به این معنی که جرایم سایبری به عنوان بخشی از جرایم اینترنتی در نظر گرفته می شوند. با این وجود این دو عنوان را در حالت کلی و در بررسی هایی که انجام می شود، یکی در نظر می گیرند.
چرا آشنایی با جرایم سایبری مهم است؟
جرایم سایبری نیز مانند هر جرمی که در فضای حقیقی اتفاق بیفتد تحت پیگرد قانونی قرار می گیرد. بر همین اساس است که آشنا بودن با این گونه جرایم و در این فضا آگاهانه فعالیت کردن فوق العاده اهمیت دارد. برای درک مهم بودن شناخت جرایم سایبری و این که جرایم سایبری چیست توجه به برخی نکات به طور قطع مفید خواهد بود. زیرا باعث می شود بدون دغدغه و نگرانی در فضایی امن قدم بردارید و حتی فعالیت های اقتصادی انجام دهید. ۲ نمونه از مهمترین نکات در این رابطه را موارد زیر تشکیل می دهند:
ناآگاهی و افتادن در دام اعمال مجرمانه
به دلیل پیچیدگی هایی که فضای مجازی در مقایسه با دنیای حقیقی دارد ممکن است فردی ناخواسته جرمی در این فضا مرتکب شود. بدیهی است انجام اعمال مجرمانه در صورت نداشتن آگاهی نسبت به جرم به هیچ وجه قانون را به بی گناهی فرد مجاب نمی کند. در واقع اگر فردی به دلیل آگاه نبودن مرتکب جرمی شود، مسئولیت انجام جرم از او ساقط نخواهد شد. چه بسا افرادی به دلیل بی خبر بودن از فعالیت مجرمانه خود مجبور به تحمل مجازات های سنگین شده اند. بنابراین شناخت جرایم سایبری که در فضای مجازی اتفاق می افتند به همه افراد جامعه کمک می کند تا بیهوده در مسیرهای غلط قرار نگیرند.
پیشگیری قبل از وقوع جرم
آگاهی یکی از مهم ترین ابزاری است که جلوی وقوع بسیاری از اتفاقات ناگوار را می گیرد. پیشگیری از جرایم سایبری نیز نیازمند داشتن آگاهی از ماهیت این قبیل جرایم است. بسیاری از افراد بدون این که با این فضا آشنا باشند حتی در این فضا وارد معاملات اقتصادی می شوند. برخی از افراد نیز تصور می کنند انجام هر نوع کاری در این فضا مجاز بوده، جرم و بزه تنها به دنیای حقیقی تعلق دارد. عده ای نیز فکر می کنند در فضای سایبری قابل شناسایی نیستند و به اصطلاح دست قانون به آن ها نمی رسد. همین تصورات غلط باعث می شود تا به یکباره در مسیری اشتباه قرار بگیرند و باعث آسیب زدن به خود و دیگران شوند.
بر همین اساس، آگاهی دادن به افراد جامعه درباره جرایم سایبری جامعه را از گزند بسیاری از آسیب های جبران ناپذیر حفظ می کند. به عنوان مثال، بالا بردن سواد رسانه ای کاربران فضای مجازی باعث می شود تا فریب اطلاعات غلط را نخورند. این خصوصیت آن ها را در برابر فریب کاران که به دلایل مختلف قصد کنترل ذهن افراد جامعه را دارند، بیمه خواهد کرد. همچنین، هوشیاری همه کاربران از عاقبت انجام جرم در این فضا مانع از انجام بزه خواهد شد. به این ترتیب، امنیت تک تک افراد جامعه را در فضای گسترده اینترنت که اطلاعات به راحتی رد و بدل می شود، تضمین می کنند. به همین دلیل پیش از انجام هر فعالیت اقتصادی در فضای مجازی بهتر است با یک وکیل مجرب مشورت کنید. مشورت با یک وکیل با تجربه از مجموعه های معتبر نظیر ره جویان عدالت بهترین گزینه برای حضور موفق شما در فضای مجازی خواهد بود.
جرایم سایبری چیست؟
جرایم سایبری به هر نوع جرمی گفته می شود که در فضای مجازی یا فضای سایبری با انواع دستگاه های دیجیتال اتفاق بیفتد. به همین دلیل قوانین و مقرراتی با عنوان قانون جرایم رایانه ای در کشور به تصویب رسیده است تا حق کسی ضایع نشود. تصویب این قانون بسیار مهم و حیاتی برای قسمت مهمی از زندگی امروزی در خرداد ماه سال ۱۳۸۸ انجام شد. بنابراین هر نوع رفتار و عملکردی مغایر با قوانین کشور در فضای مجازی، پیگرد قانونی در مراجع دارای صلاحیت را در پی خواهد داشت.
جرایم سایبری در کدام مرجع قانونی رسیدگی می شوند؟
تنها مرجعی که در رابطه با رسیدگی به پرونده های مربوط به جرایم سایبری دارای صلاحیت است، دادسرای تخصصی جرایم رایانه ای است. این نوع دادسراها در شهر تهران و تعدادی از شهرهای بزرگ کشور در حال فعالیت هستند. بخشی از فرایند رسیدگی به این پرونده ها را نیز پلیس فتا برعهده دارد. در واقع این ۲ مجموعه همراه با هم هستند و در بررسی انواع جرایم اینترنتی با یکدیگر همکاری می کنند. به این ترتیب، هر نوع جرمی که در فضای سایبری اتفاق بیفتد در پلیس فتا و این دادسراها قابل رسیدگی خواهد بود.
مجازات جرایم سایبری کدام است؟
مجازات جرایم سایبری در تاریخ بیستم خرداد ماه سال ۱۳۸۸ به تصویب شورای نگهبان رسید و سپس به مجلس تحویل داده شد. این قانون تکلیف افراد را در ازای فعالیت مجرمانه شان در فضای مجازی به صورت واضح مشخص کرده است. مجازات ها بر اساس نوع جرم چه از نظر نوع مجازات و چه از لحاظ مقدار مجازات متفاوت هستند.
به طور کلی جزای نقدی، زندان و گاهی نیز هر دو مورد به صورت هم زمان مجازات برای جرایم سایبری را تشکیل می دهند. جرایم سایبری و مجازات آن ها طبق دلایل و مدارک موجود به تشخیص قاضی پرونده ای که در مورد جرم تشکیل شده، تعیین می شود. یکی از راه هایی که می توانید مدارکی درست و محکمه پسند جمع آوری کنید مشاوره با یک وکیل حرفه ای است. وکلا با مدارک مهم و سودمند می توانند بهترین مسیر ممکن را پیش روی شما قرار دهند. دانش و تجربه ای که در رابطه با پرونده های مختلف کسب کرده اند چنین ویژگی با ارزشی را برای آن ها ایجاد می کند.
اعدام و جرایم سایبری
گاهی جرایم سایبری به صورت سازمان یافته هستند یا فرد مجرم آن را به عنوان حرفه خود انجام می دهد. بر اساس قانون این قبیل فعالیت ها مجازات هایی بسیار سنگین به دنبال خواهند داشت. در واقع فعالیت مجرمانه این فرد یا افراد به عنوان محاربه شناخته می شود. مثلاً اگر فرد یا افرادی به انتشار فیلم های خلاف عفت عمومی بپردازند، در صورت داشتن شرایط ذکر شده، حکم آن ها اعدام است. اگر در فضای مجازی علیه امنیت ملی فعالیت کنند نیز مجازات اعدام برای آن ها صادر می شود. در هر صورت کاری که به حکم قانون باعث شود مجرم به عنوان مفسد فی الارض شناخته شود، حکم دادگاه برای او اعدام است.
