انحصار وراثت اصولاً مربوط به زمانی است که شخصی فوت نموده و باید وراث حین الفوت او مشخص شوند. بدین ترتیب که در حال حاضر هر ذی نفعی می تواند تقاضای حصر وراثت را از شورای حل اختلاف داشته باشد و شورای حل اختلاف پس از رسیدگی ورثه حین الفوت متوفی را مشخص می نماید. شخص متوفی ممکن است زن باشد یا مرد که از جهت اشخاصی که می توانند در این صورت ارث ببرند با هم متفاوت می باشند. در صورتی که متوفی زن باشد و چنانچه متوفی دارای فرزندانی باشد به موجب قانونی فرزندان پسر دو برابر فرزندان دختر ارث خواهند برد. نکته بعدی این است که چنانچه متوفی شوهر داشته باشد شوهر با وجود فرزند برای زن متوفی، یک چهارم کل ماترک را ارث می برد و در صورتی که زن متوفی فرزند نداشته باشد یک دوم آن را ارث می برد.
به این اشخاص و همچنین پدر و مادر متوفی طبقه اول وراث می گویند با این توضیح که اشخاص ذکر شده در بالا تا زمانی که حتی یک نفر از طبقه مذکور وجود داشته باشد نوبت به ارث بری طبقه بعدی که مشتمل بر اجداد و برادر و خواهر و اولاد آنها می باشد ارث نخواهد رسید. اما نکته جالب تر این است که شوهر در صورت زنده بودن با هر یک از طبقات ارث خواهد برد. به موجب قانون چنانچه در طبقه اول برای متوفی فرزندی وجود نداشته باشد اولاد اولاد یا همان نوادگان متوفی جانشین یا قائم مقام متوفی می شوند و می توانند با پدر و مادر متوفی از ماترک ارث ببرند. در صورتی که پدر و مادر متوفی به همراه چند دختر به عنوان وراث حین الفوت باشند، سهم تمامی دختر ها دو سوم ماترک خواهد بود که به طور مساوی بین آنها تقسیم خواهد شد و سهم هر یک از پدر و مادر یک ششم می باشد. همانطور که گفته شد چنانچه در طبقه اول وراثی وجود نداشته باشد در طبقه دوم که مشتمل بر پدر بزرگ و مادر بزرگ و برادر و خواهر می باشد از ماترک متوفی ارث می برند.
