پاک کردن نام همسر از شناسنامه | شرایط قانونی، مدارک لازم و مراحل اجرایی

یکی از پرسش‌های پرتکرار در دعاوی خانوادگی این است که آیا امکان پاک کردن نام همسر از شناسنامه وجود دارد یا خیر. بسیاری از افراد پس از تغییر وضعیت تأهل خود تمایل دارند شناسنامه‌ای داشته باشند که نام همسر سابق در آن درج نشده باشد. این موضوع اگرچه امکان‌پذیر است، اما تنها در شرایط خاص و با طی مراحل قانونی انجام می‌شود. در ادامه شرایط، مدارک و روند اداری این کار را به زبان ساده توضیح می‌دهیم.

پاک کردن نام همسر از شناسنامه یعنی چه؟

منظور از این اصطلاح، صدور شناسنامه المثنی است که در آن نام همسر سابق وجود ندارد. با این حال باید توجه داشت که سوابق ازدواج و طلاق در بایگانی ثبت‌احوال محفوظ است و در صورت نیاز توسط مراجع قضایی و اداری قابل استعلام خواهد بود. بنابراین حذف نام همسر تنها در ظاهر شناسنامه صورت می‌گیرد و آثار قانونی ازدواج یا طلاق همچنان باقی است.

در چه مواردی امکان حذف نام همسر وجود دارد؟

پس از فوت همسر: اگر یکی از زوجین فوت کند، بازمانده می‌تواند شناسنامه جدیدی دریافت کند که نام متوفی در آن درج نشده باشد.
پس از ازدواج مجدد: بسیاری از افراد هنگام ثبت ازدواج جدید، هم‌زمان برای صدور شناسنامه بدون نام همسر پیشین اقدام می‌کنند.
طلاق قبل از نزدیکی (غیرمدخوله): اگر ازدواج به نزدیکی منجر نشده و گواهی پزشکی قانونی ارائه شود، حذف نام همسر سابق در این شرایط آسان‌تر و سریع‌تر انجام می‌شود.

نکته: وجود فرزند مانع صدور شناسنامه جدید نیست، اما نام فرزندان همچنان در شناسنامه والد باقی می‌ماند.

شرایط و ملاحظات حقوقی

ارائه سند رسمی طلاق یا گواهی فوت ضروری است.
صدور شناسنامه المثنی به معنای پاک شدن کامل سوابق نیست؛ هر گونه سوءاستفاده می‌تواند مسئولیت کیفری به دنبال داشته باشد.
تفاوت زن و مرد: مقررات کلی برای هر دو مشابه است، با این تفاوت که در طلاق غیرمدخوله، معمولاً ارائه گواهی پزشکی قانونی توسط زوجه لازم است.
سوابق ازدواج و طلاق برای مراجع ذی‌صلاح همواره قابل استعلام خواهد بود.

مدارک لازم برای پاک کردن نام همسر

اصل شناسنامه و کارت ملی
سند رسمی طلاق یا گواهی فوت
گواهی پزشکی قانونی (در صورت طلاق غیرمدخوله)
حکم دادگاه (در موارد خاص)
یک قطعه عکس جدید و فرم درخواست ثبت‌احوال
پرداخت هزینه صدور شناسنامه المثنی

مراحل اجرایی در ثبت‌احوال

مراجعه به اداره ثبت‌احوال محل صدور یا سکونت
ارائه مدارک و تکمیل فرم‌های مربوطه
بررسی مدارک توسط کارشناس ثبت‌احوال
پرداخت هزینه‌های قانونی
دریافت شناسنامه جدید در موعد مقرر (چند روز تا چند هفته)

برای اطلاعات بیشتر می‌توانید به وب‌سایت سازمان ثبت‌احوال ایران مراجعه کنید.

خطاهای رایج متقاضیان

ارائه مدارک ناقص یا غیرمعتبر که باعث طولانی شدن روند می‌شود.
تصور اشتباه مبنی بر اینکه با شناسنامه جدید، سوابق ازدواج برای همیشه حذف می‌شود.
عدم آگاهی از آثار حقوقی کتمان سابقه ازدواج در مواردی که اظهار آن الزامی است.
بی‌توجهی به تفاوت‌های جزئی در رویه ادارات ثبت‌احوال مناطق مختلف.

پرسش‌های پرتکرار

آیا بدون فوت یا طلاق قطعی می‌توان نام همسر را حذف کرد؟ خیر، چنین چیزی در مقررات پیش‌بینی نشده است. اگر همسر سابق همکاری نکند چه می‌شود؟ نیازی به حضور یا رضایت همسر سابق نیست، ارائه مدارک کافی است. در صورت ازدواج مجدد چه می‌شود؟ معمولاً هم‌زمان با ثبت ازدواج جدید، شناسنامه بدون نام همسر سابق صادر می‌شود. آیا وجود فرزند مانع حذف نام همسر است؟ خیر، اما نام فرزندان در شناسنامه والد باقی می‌ماند.

چرا مشورت با وکیل اهمیت دارد؟

اگرچه فرایند صدور شناسنامه المثنی ساده به نظر می‌رسد، اما در عمل ممکن است اختلاف نظر یا مشکلاتی پیش بیاید؛ از جمله ضرورت ارائه گواهی‌های پزشکی، اختلاف در مدارک یا نیاز به رأی دادگاه. وکیل متخصص می‌تواند شما را در این مسیر همراهی کند، اسناد لازم را تهیه نماید و از بروز خطا جلوگیری کند. گروه وکلای ره‌جویان عدالت با تجربه در پرونده‌های خانوادگی آماده‌اند تا راهکارهای دقیق و مطمئن در اختیار شما بگذارند. اگر درباره مدارک، روند یا امکان‌سنجی پرونده‌تان سوال دارید، می‌توانید از طریق بخش رزرو وقت مشاوره حقوقی به صورت آنلاین مشاوره اختصاصی دریافت کنید.

جمع‌بندی

پاک کردن نام همسر از شناسنامه تنها در شرایطی خاص مانند فوت، ازدواج مجدد یا طلاق غیرمدخوله امکان‌پذیر است. برای این کار ارائه مدارک معتبر به ثبت‌احوال الزامی است و سوابق ازدواج و طلاق همچنان در بایگانی ثبت خواهد ماند. اگر قصد دارید در این مسیر اقدام کنید، توصیه می‌شود قبل از مراجعه، مدارک خود را تکمیل کرده و با یک وکیل متخصص مشورت کنید تا با اطمینان بیشتری شناسنامه جدید خود را دریافت نمایید. تلفن تماس مستقیم: ۷۱۳۳۳۴۰۰ تهیه و تنظیم: گروه وکلای دادگستری ره‌جویان عدالت