پولشویی چیست ؟
پولشویی روندی است که طی آن سرچشمه و منبع سرمایه ها و پول هایی که از راههای غیرقانونی و نامشروع حاصل شده با استفاده از ترفندهایی که می تواند در انواع معاملات ، مبادلات و انتقالات بانکی به کار برد، چنان مخفی نگاه داشته می شوند که به نظر قانونی و مشروع جلوه کنند. در مجموع می‌توان گفت، پولشویی فرآیندی است که طی آن درآمدهای غیر قانونی را قانونی جلوه می‌دهند. به تعبیر دیگر پولشویی فرآیندی است که در طی آن منابع اصلی پول و اموال نامشروع، پنهان میشود. از دیدگاه علم حقوق، هرگونه فعل یا ترک فعل که برای قانون جلوه دادن وجوه یا اموال با منشا غیر قانونی صورت گیرد پولشویی است.
انواع پولشویی
به طور کلی پولشویی را می‌توان به ۴ نوع زیر تقسیم کرد:
- پولشویی درونی: به پول‌های کثیف به دست آمده از فعالیتهای مجرمانه در داخل یک کشور که در همان کشور نیز شسته میشود، اطلاق می‌گردد.
- پولشویی صادراتی: به پول‌های کثیفی گفته میشود که از فعالیتهای مجرمانه در داخل کشور به دست می‌آید و برای تظهیر به سایر کشورها انتقال می‌یابد.
- پولشویی وارداتی: شامل پول‌های کثیفی که حاصل فعالیتهای غیر قانونی در دیگر نقاط جهان بوده و برای شستشو وارد کشورهای مورد نظر می‌گردد.
مجازات پولشویی
ماده ۹ قانون مبارزه با پولشویی مقرر میدارد: « مرتکبین جرم پولشویی علاوه بر استرداد درآمد و عواید حاصل از ارتکاب جرم مشتمل بر اصل و منافع حاصل )و اگر موجود نباشد ، مثل یا قیمت آن) به جزای نقدی به میزان یک چهارم عواید حاصل از جرم محکوم میشوند که باید به حساب درآمد عمومی نزد بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، واریز گردد.
تبصره ۱: چنانچه عواید حاصل به اموال دیگری تبدیل یا تغییر یافته باشد، همان اموال ضبط خواهد شد.
تبصره۲: صدور اجرای حکم ضبط دارایی و منافع حاصل از آن در صورتی است که متهم به لحاظ جرم منشاء مشمول این حکم قرار نگرفته باشد.
تبصره ۳ : مرتکبین جرم منشاء، در صورت ارتکاب جرم پولشویی، علاوه بر مجازات های مقرر مربوط به جرم ارتکابی، به مجازات های پیش بینی شده در این قانون نیز محکوم خواهند شد».
مجازات دیگری را هم بر حسب نوع جرم ارتکابی و درجه اهمیت آن برای مرتکب جرم تعیین کرده باشد بر این مجازات اضافی که برای بازدارندگی بیشتر مجرم یا تاثیر بیشتر مجازات اصلی بر مجرم می گردد مجازات تکمیلی گفته می شود . از جمله اقداماتی که جهت مبارزه با تطهیر پول و محروم نمودن مجرمین از سود و عواید ناشی از فعالیتهای مجرمانه مفید و مورد تأکید اسناد و کنوانسیون های بین المللی و منطقه ای قرار گرفته، پیش بینی کیفر تکمیلی خاص برای تطهیر پول؛یعنی « مصادره عواید نامشروع » می باشد.
معاونت در پولشویی
گاهی شخص در انجام اعمال مادی جرم نقش نداشته اما موجبات ارتکاب جرم را فراهم یا تسهیل میکند و یا از طریق تحریک، ترغیب و تهدید و تطمیع و دسیسه و فریب و ارائه ی طریق در ارتکاب جرم دخالت میکند که این شخص به عنوان معاون جرم شناخته میشود.
در قانون مبارزه با پولشویی در خصوص معاونت در جرم و مجازات آن هیچ گونه حکم خاصی وجود ندارد. بنابراین باید به قواعد معاونت در جرم ماده ی ۱۲۶ قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲رجوع کرد. در حالی که با توجه به نقش مهمی که معاونین جرم و راهنماییها و تسهیلاتی که آنان برای پولشویان فراهم میآورند، در تحقق جرم دارند و در بسیاری موارد نیز نقش مهمتری از مرتکبین اصلی دارند، لازم به نظر میرسید در این خصوص قانون گذار توجه بیشتری از آنچه در ماده ی ۱۲۶قانون مجازات است به معاونت در پولشویی میکرد.
مراجع رسیدگی به جرم پولشویی
الف)مراجع قضایی ذی صلاح: در مواردی که صلاحیت دادگاه های داخلی برای رسیدگی به جرم پولشویی معتبر شناخته شود, مقررات مذکور در ماده ۱۱ قانون مبارزه با پو لشویی مورد توجه قرار می گیرد. به مو جب این ماده :)) شعبی از دادگاه های عمومی در تهران و در صورت نیاز در مراکز استان ها به امر رسیدگی به جرم پولشویی و جرایم مرتبط اختصاص می یابد.اختصاصی بودن شعبه مانع از رسیدگی به سایر جرایم نمی باشد.(( پولشویی در زمره جرایم اقتصادی است چون قطعا روی سیاست اقتصادی کشور یا دولت تاثیر می گذارد به این دلیل پرونده های پولشویی به مجتمع امور اقتصادی ارجاع می گردند و در آنجا رسیدگی می شوند این مجتمع به دادسرای ناحیه ۲۲ معروف است که ریاست دادسرا معاون دادستان شهر تهران است و سرپرست مجتمع معاون رئیس کل دادگستری استان تهران است و نصب سرپرست مجتمع بر عهده ءرئیس کل دادگستری است.
ب)شورای عالی مبارزه با پولشویی: مطابق ماده۴ قانون مبارزه با پول شویی ، « شورای عالی مبارزه با پولشویی به ریاست و مسئولیت وزیر امور اقتصادی و دارایی و با عضویت وزیران بازرگانی ، اطلاعات ، کشور و رئیس بانک مرکزی با هدف هماهنگ کردن دستگاه های ذیربط در امر جمع آوری ، پردازش و تحلیل اخبار ، اسناد ومدارك ، اطلاعات و گزارش های واصله ، تهیه سیستم های اطلاعاتی هوشمند و شناسایی معاملات مشکوك به منظور مقابله با جرم پول شویی تشکیل می گردد .
