زمانی که کودکان زیر ۱۸ سال، والد خود را از دست می‌دهند و دیگر قیمی ندارند، دادگاه برای آن‌ها قیم تعیین می‌کند. با این حال، این قیم تعیین شده ممکن است طبق شرایط و مواردی عزل نیز بشود. این شرایط و موارد که نشان از اهمیت سلامت فرد قیم دارد، ممکن است به دلایل مختلف و تحت شرایط متفاوتی رخ دهد. در این مقاله به دنبال بیان نکاتی در این باره هستیم تا بدانید که در قوانین مدنی، موضوع قیومیت و وظایف قیم در برابر کودکان از اهمیت بالایی برخوردار است.
در صورتی که نیاز دارید تا در این باره اطلاعاتی را داشته باشید، در این مقاله به صورت جداگانه به سراغ نکات مهمی در این باره رفته‌ایم. در اولین قدم از نصب قیم و حضور این فرد برای کودکان محجور صغیر نکاتی را بیان کردیم. در ادامه به شرایطی برای عزل قیم پرداختیم و در این باره به گفت‌وگو نشستیم. در انتها نیز موضوع انعزال قیم را بیان کردیم. موضوعی که بدون نیاز به رای دادگاه پیش می‌رود و به دنبال برطرف کردن چالش‌ها و مشکلات این مسیر است. امید است با همراهی ما در ادامه بتوانید از این نکات نهایت استفاده را ببرید.
نصب قیم در افراد محجور صغیر
برای آن که بتوانید با موضوع عزل قیم آشنا شوید و اطلاعاتی را در این باره داشته باشید، در ابتدا لازم است تا از نصب قیم و مراحل آن بیشتر بدانید. در تمام دختران و پسران زیر ۱۸ سال قیومیت بر عهده پدر یا جد پدری است. در صورتی که این افراد پدر و جد پدری را از دست داده باشند یا به دلیل کهولت سن و ناتوانی جسمانی، قادر به قیومیت نباشد، از طرف دادگاه نصب قیم صورت می‌گیرد. البته این موضوع در افراد محجور مجنون و سفیه نیز مشاهده می‌شود. زیرا این افراد حق دخالت و تصرف در امور مالی خود را ندارند.
به هر حال با تعیین و انتخاب قیم در این شرایط بر عهده دادگاه خواهد بود. اما ممکن است پس از تعیین قیم مشکلاتی به وجود آید که نیاز به عزل قیم باشد و براساس نظر دادگاه این جایگاه از قیم گرفته شود. موضوعی که در ادامه به مواردی از آن اشاره خواهیم کرد.
موارد عزل قیم براساس قانون مدنی
همان‌طور که گفته شد، ممکن است براساس شرایط و مواردی عزل قیم با نظر دادگاه صورت گیرد. این موارد که در ماده قانونی ۱۲۴۸ ذکر شده است، عبارت است از:
- قیم، مرتکب یکی از این جرایم باشد و با حکم قطعی محکوم شود: سرقت، کلاهبرداری، خیانت در امانت، اختلاس، منافیات عفت، جنحه نسبت به اطفال و ورشکستگی به تقصیر یا تقلب.
- در صورتی که قیم به عللی دیگر، به جز موارد ذکر شده محکوم شود و امکان اداره مالی مولی را نداشته باشد.
- در صورتی که قیم ورشکسته اعلام شود.
- در صورت اعلام عدم لیاقت یا داشتن توانایی قیم برای اداره امور مالی مولی.
- چنان‌چه قیم فاقد صفت امانت داری در اموال شناخته شود، از جایگاه خود عزل می‌شود.
- در صورتی که مشخص شود که قیم صلاحیت نگهداری از اموال مولی علیه خود را ندارد، عزل قیم صورت می‌گیرد.
- اگر مشخص شود که قیم به صورت عمدی مالی را که متعلق به مولی بوده است، در دارایی او ذکر نکرده است. یا در شرایط دیگر باعث شود که از روی عمد آن مال در دارایی مولی ذکر نشود.
- در صورت درخواست دادگاه برای ارائه تضمینات اداره امور مالی، لازم است تا قیم در برای تعیین نوع تضمین در دادگاه حضور یابد. در صورت غیبت و عدم حضور، عزل قیم صورت می‌گیرد.
- در طی هرسال لازم است تا قیم حساب تصدی خود را به مدعی العموم یا نماینده او ارائه کند. در صورت عدم انجام این کار تا یکماه پس از درخواست مدعی العموم، عزل قیم با تقاضای مدعی العموم صورت می‌گیرد.
انعزال قیم بدون نیاز به حکم دادگاه
علاوه بر تمامی نکات بیان شده براساس قوانین مدنی، نکات دیگری نیز برای عزل قیم وجود دارند. موارد بعدی که با نام انعزال قیم شناخته می‌شوند، بدون نیاز به نظر و رای دادگاه صورت می‌گیرند. در واقع در صورت بروز این مشکلات و حضور این شرایط، بدون آن که نیاز به حکم دادگاه باشد، عزل قیم صورت گرفته و فرد دیگری به عنوان قیم انتخاب می‌شود. این شرایط عبارت است از:
- شخص قیم مجنون یا دیوانه شود.
- قیم فاقد رشد شود.
شرایط عزل قیم برای کودکان زیر ۱۸ سال محجور
جمع بندی پایانی مقاله
موضوع عزل قیم، موضوعی پیچیده و پر نکته است که می‌تواند تحت شرایط مختلف و موارد بسیاری رخ دهد. این موضوع که برای کودکان و افراد زیر ۱۸ محجور رخ اجرایی می‌شود، از طرف دادگاه پیش می‌رود. با این حال ممکن است تحت برخی از شرایط حتی نیاز به رای دادگاه نیز نبوده و فرد قیم بدون نیاز به رای دادگاه از جایگاه خود عزل شود. مواردی که در این مقاله بیان کردیم، همگی نشان از این ماجرا دارند.
