کولبری یکی از معضلات اجتماعی و اقتصادی پیچیده می باشد که در وضعیت فعلی اقتصادی دامنگیر جامعه ایران شده است این معضل می تواند ریشه در مسائل مختلفی داشته باشد اما مهم ترین آنها اقتصاد می باشد. اقتصاد ایران به نحوی میباشد که دچار رکود تورمی گردیده است و نرخ بیکاری به بالاترین سطح رسیده است از سوی دیگر این معضل در مناطق مرزی رایج بوده و با مسائل امنیتی بویژه امنیت مرزهای کشور رابطه مستقیمی دارد و همین که موجب گردیده است که این مسأله دو چندان بغرنج گردد. این اشخاص معمولاً به علت این که هیچ شغلی ندارند ناچار می باشند که برای امرار معاش کولبری نمایند.
هرچند کولبری با توجه به اینکه کار بسیار سخت و طاقت فرسایی می باشد می تواند در دسته پدیده هایی قرار گیرد که برخلاف شأن و جایگاه انسان بوده و کرامت انسانی را زیر سؤال می برد اما واقعیت این است که در غالبی موارد کولبران جهت تأخیر معاش و هزینه های خانواده خود مجبور به انجام آن می باشند. در حقیقت شرایط اضطراری باعث گردیده است که علیرغم سخت و مشقت بار بودن چنین شغلی افرادی به چنین مشاغلی رو بیاورند. آنچه که مشخص است این است که کولبران در دو دسته قرار می گیرند دسته ای که دارای کارت مجاز تردد می باشند و دسته ای که دارای چنین کارتی نمی باشند و به طور غیرمجاز در مرز تردد می کنند اما نکته بسیار مهمی که در این خصوص نیاز به ذکر دارد این است که اساساً کولبری با قاچاق کالا دو مفهوم متفاوت می باشند و بلحاظ اجتماعی و دیدگاه مردم و حتی حاکمیت بین کولبری و قاچاق کالا تفاوت قائل می شوند و آنها را یکسان تلقی نمی نمایند.
معمولاً مقامات مسئول اعلام می نمایند که کولبری جرم تلقی نمی گردد و هدف از مبارزه با قاچاق کولبرانی که فقط چند کیلو بار جابه جا می کنند نیستند و همین اظهارات مشخص می نماید که چنین پدیده ای جرم تلقی نمی گردد بین کولبری و قاچاق کالا تفاوت فاحشی وجود دارد با این اوصاف و نظر به اینکه در قوانین ایران تاکنون قانون بطور خاصی در خصوص کولبری وضع قاعده ننموده است به نظر می رسد کولبری را نتوان جرم قلمداد نمود زیرا به موجب قانون مجازات اسلامی بویژه ماده (۲) هر فعل یا ترک فعلی که قانونگذار برای آن مجازات تعیین نموده است جرم تلقی می گردد و در این خصوص چون مجازات برای کولبری بطور خاص تعیین نگردیده است این عمل را نمی توان جرم تلقی نمود از سوی دیگر گفته شده که کولبری با قاچاق کالا نیز متفاوت می باشد زیرا تفاوت های بین آنها کاملاً محرز می باشد و کولبری باعث اختلال درنظام اقتصادی در کشور نخواهد شد.
باید توجه داشته باشیم که کولبران بعلت نبود شغل به این کار تن می دهند زیرا که بدیهی است که اگر شرایط اقتصادی به نحوی باشد که آنها بتوانند معاش خود و خانواده خود را تأمین نمایند هرگز حاضر نخواهند بود چنین کاری را انجام دهند. به نظر می رسد چنانچه به توسعه مناطق مرزی و ایجاد زیر ساخت های اقتصادی توجه ویژه گردد و حمایت بیشتری از این قشر به عمل آید و کیفیت کالای ایران نیز به نحوی بالا برود که نیاز به قاچاق کالا وجود نداشته باشد این پدیده به تدریج کم رنگ خواهد شد از سوی دیگر باید به یک نکته دیگر نیز توجه نماییم و آن این است که بر فرض که بخواهیم کولبری را در ردیف قاچاق کالا تلقی نمائیم چون کولبر در اثر شرایط اضطر اری و از روی ناچاری جهت تأمین معاش خود و خانواده تن به چنین کاری می دهد بنابراین این شرایط باعث میشود که با توجه به قاعده اضطرار از مسئولیت معاف گردد.